Hoe kijkt een bedrijf dat drijft op vuil aan tegen schoon? Gezien alle ontwikkelingen rond Afvalzorg en Park Nauerna is ‘schoon’ een rekbaar begrip. Het deel van het recreatiegebied dat al open was voor het publiek is weer dicht, op aanraden van de GGD. Die gezondheidswaakhond vindt dat er eigenlijk eerst een écht schone laag grond moet worden aangebracht van 50 tot 100 centimeter.
De GGD zet vraagtekens bij de veiligheid voor mens en dier wegens mogelijk contact met percolaatwater – regenwater dat door de bovenlaag is gedrongen en na in aanraking te zijn geweest met gestort afval weer bovengronds komt – en in mindere mate met de mogelijke verontreinigingen in de aangebrachte toplaag, zoals asbest, glas en lood. En dat terwijl de aanleg van het park toch niet iets was dat op een achternamiddag besloten is: er gingen schier eindeloze procedures en (bemiddelings)trajecten aan vooraf.
De gemeente Zaanstad heeft Afvalzorg gisteren verzocht om Park Nauerna met onmiddellijke ingang te sluiten. Uit onderzoek blijkt dat er twijfels zijn of inwoners hier veilig kunnen recreëren. Klik voor meer informatie → https://t.co/tSMvYjzozO
— Gemeente Zaanstad (@GemZaanstad) March 8, 2019
Raad van State
Het was de Raad van State die er een stokje voor stak dat fase twee van het recreatiegebied op dezelfde manier zou worden aangelegd. ‘s Lands hoogste bestuursrechter floot Zaantad – college én gemeenteraad – terug en vernietigde het deel van het bestemmingsplan waarin toestemming werd gegeven om opnieuw zonder een water- en gasdichte afdekking te werk te gaan. Dat was een wens van Afvalzorg, maar de RvS oordeelde dat de veiligheid van recreanten onvoldoende gewaarborgd werd door de te vrijblijvende tekst van het bestemmingsplan. Er moest een second opinion komen om vast te stellen dat het park absoluut veilig wordt en het concept daarvan is nu klaar. Maar klaarheid is er daarmee nog niet.
Nog veel onduidelijkheid
Onderzoeksbureau Tauw en Wittenveen + Bos stelde vast dat de toetsing van de veiligheid van recreëren op stortplaats Nauerna tot nu toe niet is toegespitst op recreatief gebruik maar op de Arbeidsomstandighedenregeling. Meer onderzoek is daarom nodig om de risico’s voor de gebruikers in te schatten. De aanwezigheid van percolaatwater op het maaiveld wordt nu niet voorkomen, maar achteraf ‘gecorrigeerd’. Er is een systeem aangebracht om het af te voeren, maar elk systeem kan mankementen gaan vertonen. Dat vergroot de kans dat er percolaatwater aan de oppervlakte komt.
Onvoorspelbare samenstelling
Dit water kan vele chemische verbindingen bevatten en het is onmogelijk te voorspellen welke stoffen erin zitten. Dat kan van plek tot plek verschillen, omdat het gestorte afval niet overal dezelfde samenstelling heeft. Jonge kinderen kunnen percolaatwater inslikken als ze daarmee in aanraking komen omdat zij nu eenmaal van alles in de mond steken. ‘Een toetsingskader voor de risico’s van percolaatwater is onmogelijk te maken. De risico’s kunnen variëren van een vervelende smaak in de mond tot misselijkheid of vele andere effecten die de vele chemische stoffen kunnen veroorzaken,’ aldus de GGD.
Puin en glas
In fase een van Park Nauerna is grond van de klasse industrie gebruikt als afdeklaag, die licht verontreinigd kan zijn en dat in dit geval ook is: de onderzoekers van Tauw en Wittenveen + Bos vonden in molshopen stukjes puin en glas. Gebruikers maakten al melding van asbest. De gebruikte afdekgrond op Nauerna mag bovendien loodgehaltes bevatten die hoger zijn dat de huidige maximale grenswaarde – en dat terwijl inmiddels wel duidelijk is dat er geen veilige grenswaarde bestaat voor lood. Daarom heeft Zaanstad ook beleid om het zoveel mogelijk uit de grond te verwijderen.
Geen zware verontreiniging
Zware verontreinigingen zitten er niet in de gebruikte grond, aldus de onderzoekers, maar het is simpelweg niet bekend welke verontreinigingen in welke concentraties in de huidige toplaag zitten. Een voorbeeld daarvan zou lood kunnen zijn. Kleine stukjes glas zitten er zeker in, en ook dat is voor spelende kinderen een risico.
Bewonersavond over sluiting park Nauerna. pic.twitter.com/E6Rt7HIfE4
— Lenie Rademaker (@Lenierademaker) March 13, 2019
En dan de kans op vrijkomend stortgas: methaan, benzeen, zwavelwaterstof en vinylchloride. Zwavelwaterstof is bij situaties met afval problematisch vanwege de stank die het al in hele lage concentraties kan veroorzaken en die tot misselijkheid, overgeven, hoofdpijn en stress kan leiden. ‘De stank signaleert dat er iets aan de hand is en is een nuttige waarschuwing,’ aldus de GGD. De natuurlijke neiging van mensen bij stank is immers om zich uit de voeten te maken. Maar bij stank die binnendringt in huizen is dat niet mogelijk.
Kanker
Benzeen kan onder andere leukemie veroorzaken bij langdurige blootstelling aan bepaalde concentraties. De stof komt vaak vrij bij bodemsaneringen. Vinylchloride kan (lever)kanker veroorzaken bij langdurige blootstelling aan bepaalde concentraties. Methaan is een sterk broeikasgas, maar voor de gezondheid van mens en dier minder relevant.
