Na alle kritiek op de ontwikkelstrategie voor de Zaanse Schans door bewoners van en bedrijven in de historische wijk en kritische kanttekeningen van zeilvereniging De Onderlinge ditmaal een instemmend geluid: vereniging De Zaansche Molen is wél blij met de denkrichting van de gemeente en de Stichting Zaanse Schans.
‘De Zaanse molens laten zich als icoon vergelijken met de Eifeltoren, de piramides en de Taj Mahal. Wij zijn daarom verheugd dat er in de ontwikkelstrategie voor de Zaanse Schans ruim aandacht is voor het (molen-)erfgoed en de plannen die wij hebben in het kader van de Wereld van Windmolens,’ zo laat de vereniging weten. Zij bezit dertien industriemolens die voor een groot deel op en nabij de Schans staan. Die plek en de molens zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden, ‘net zoals de molens en de Zaanse samenleving dat eeuwenlang waren,’ aldus voorzitter André Drost in een gloedvol schrijven aan de raad. Omdat 72 procent van de bezoekers aangeeft specifiek voor de molens te komen, legt het oordeel van de molenclub bovendien nogal wat gewicht in de schaal.
Wereld van Windmolens
De Wereld van Windmolens omvat de bestaande industriemolens, het nieuwe Molenmuseum in villa Kalverliefde en de herbouwde cacaomolen het Rad van Avontuur, met een Moleninformatiecentrum, Cacaolab Zaans Gedaan en een toiletvoorziening op landje De Haan. Dat dit tot meer bezoekers en dus tot grotere logistieke en leefbaarheidsproblemen kan leiden ziet de vereniging ook. ‘Nu al knelt het op het parkeerterrein, op de smalle paden en langs de Kalverringdijk. Daarom zien wij de urgentie van de ontwikkelstrategie en steunen deze dan ook overtuiging. Maar ook met de wetenschap dat niet alle in de strategie genoemde voorstellen al rijp zijn voor definitieve besluitvorming.’
Interessante ontdekking: op de oude kaart bij collega-instelling bij @NHArchief zien we letterlijk de Zaanse Schans: de 16e-eeuwse vesting tijdens de Tachtigjarige Oorlog! (ter oriëntatie: we kijken naar het oosten, linksonder op de kaart zie je de Zaanbocht. pic.twitter.com/gP4b4JBxgz
— Gemeentearchief (@ArchiefZaanstad) February 21, 2019
Eens met getemperde groei
Met name het vrijkomende terrein tussen het Schipperplein en het Zaans Museum verdient in de ogen van Drost en de zijnen nog nadere bestudering en uitwerking. ‘Wij zijn het eens met het loslaten van de groeiambitie en stabilisatie van de bezoekersaantallen voor de Zaanse Schans, maar zijn van mening dat met alleen marketingingrepen je er niet komt, er zal enige vorm van sturing noodzakelijk zijn. De uitdaging zal zijn dit te doen zonder het bijzondere karakter van de Zaanse Schans aan te tasten.’
Het verhaal van 1850
De noodzaak tot het nemen van maatregelen staat buiten kijf, zo staat in het schrijven. ‘Wij hopen van harte dat ook de ondernemers en bewoners zullen participeren, al baart het ons zorgen dat zij zich in hun laatste brief uitspreken over een tegenstelling tussen het verhaal van 1850 en de belangen van ondernemers en bewoners. Dat de context van de Zaanse Schans juist de periode tot 1850 is hoeven wij u niet uit te leggen. Wij hopen dat hun punt op een misverstand berust en zullen hierover ook met hen in gesprek gaan.’
Zaans Museum
Samen met het Zaans Museum en ondernemers wordt momenteel vorm gegeven aan de verhaallijn van de Zaanse Schans, waarin een grote rol is weggelegd voor de Zaanse molens en de ‘aanverwante ambachtelijke ondernemingen die de Zaanstreek zo uniek maken’ en maakten tond 1850. Die verhaallijn dient ook als basis voor de museale samenwerking tussen De Zaansche Molen en het Zaans Museum.
Verdienmodel
Met de belanghebbenden op de Zaanse Schans wordt daarnaast gewerkt aan de uitwerking van een verdienmodel waarbij ‘het behoud van het bijzondere erfgoed en het vertellen van het verhaal en ondernemerschap hand en hand gaan’. ‘Een eerlijk model’, waarbij niet alleen de 33 procent van de Schans-bezoekers die ook de molens van binnen bekijken bijdragen, ‘maar zeker ook de 67 procent van de bezoekers die een selfie maakt met de molens en vervolgens de Schans weer rustig verlaat.’
