Het college verwacht dat in de eerste helft van volgend jaar een gemeentelijk informatieknooppunt gereed is waar alle waar signalen, data en informatie over ondermijnende activiteiten samenkomen en worden geanalyseerd, verrijkt en gedeeld. Het is een volgende stap in de strijd tegen ondermijning, waarbij Zaanstad nog een lange weg te gaan heeft.
Onderzoek naar de stand van zaken binnen het ambtenarenkorps heeft aangetoond dat niet iedereen zich even sterk bewust is van de sluipende infiltratie van de onder- in de bovenwereld. Terwijl met name werknemers op afdelingen die te maken hebben met vastgoed, vergunningen, handhaving, publieke dienstverlening, zorg en wijkmanagement daar zomaar mee te maken kunnen krijgen. Het streven is echter om over de hele linie meer bewustwording te kweken.
Geen concrete gevallen
Beïnvloeding of misbruik door georganiseerde criminelen ligt op de loer in het gemeentehuis en niet alleen voor ambtenaren, maar ook voor politici. Tijdens het onderzoek kwam geen al dan niet geslaagde poging om misbruik te maken van gemeentelijke kennis of activiteiten boven water, maar dat betekent niet dat Zaanstad daar immuun voor is. Integendeel.
Complexe problematiek
‘De gemeente Zaanstad heeft te maken met een zeer complexe (nationale en internationale) problematiek, verbonden aan een omvangrijke georganiseerde misdaad die gepaard gaat met enorme geldstromen. Tegelijkertijd hebben de gemeente en de politie beperkte capaciteit om hier een antwoord op te geven,’ schrijft het college in een brief aan de gemeenteraad. Georganiseerde drugscriminaliteit is het grootste probleem, samen met allerhande misstanden met vastgoed (mogelijk betaald met drugsgeld) en uitbuiting, onder meer bij het verhuren van woonruimte.
Vastgoed
Zaans vastgoed – woningen, bedrijfsvastgoed, horecavastgoed en hotels – is vanwege de ligging van de gemeente vlakbij Amsterdam en vanwege de prijzen aantrekkelijk voor malafide investeerders aldus het onderzoeksrapport. Het wordt benut om geld te verdienen aan hoge huren, voor criminele activiteiten (drugsproductie, opslag, ontmoetingsplaats), om personen te huisvesten die worden uitgebuit of om geld wit te wassen. Een verruiming van de zaken waarvoor Bibob-onderzoeken worden ingezet kan een middel zijn om deze praktijken aan te pakken en criminelen bij voorbaat af te schrikken.
Lastig
Voor wethouders, raadsleden en ambtenaren is het soms lastig te bepalen met wie er zaken wordt gedaan en wat de werkelijke bedoelingen van burgers en ondernemers zijn. Er is een team opgericht dat zich enkel bezighoudt met ondermijning, maar dat behoeft een kwalitatieve en kwantitatieve versterking. Volgens het college wordt aan het eerste al volop gewerkt.
Aanpak #georganiseerdecriminaliteit #ondermijning https://t.co/I3WlX78Vvg
— milieubetrokken (@milieubetrokken) November 19, 2018
In een ideale wereld zou de gemeente een vast team van tenminste tien rechercheurs – werkzaam en gehuisvest in Zaanstad – moeten hebben om met de gemeente samen op te trekken in de strijd tegen ondermijning – maar de gemeente gaat niet over de inzet van de politie. Doorwrocht strafrechtelijk onderzoek zou sommige bestuursrechtelijke ingrepen wel overbodig kunnen maken en effectiever zijn, omdat er eigenlijk sprake is van politietaken. De gemeente gaat er nog eens met de politie over praten .
Op 22 november 2018 geeft onderzoeker Edward van de Torre een toelichting op zijn eindrapport in het Zaanstad Beraad.
