Stikstof is wellicht het grootste risico voor het project Guisweg. Het effect van de twee varianten die zijn uitgewerkt om van de spoorwegovergang af te komen is dat er meer verkeer over de A8 gaat, dwars door Natura 2000-gebied Polder Westzaan. Eén uitweg daaruit is aantonen dat het verkeer in dit geval voorrang verdient op de natuur.
Projectleider Thijs Koelemeijer zegt het in een interview op de website van de gemeente. Natura 2000-gebieden kunnen geen extra stikstof aan. Veel stikstof in een natuurgebied betekent dat brandnetels en grassen oprukken en dat andere planten verdwijnen. Daarmee verdwijnen ook de insecten en dieren die er van afhankelijk zijn.
Sinds een uitspraak van de Raad van State in 2019 wordt de neerslag van stikstof in de natuur serieus genomen en dat heeft grote gevolgen voor infrastructurele projecten. Zo moest de omleidingsroute tijdens de bouw van de nieuwe Zaanbrug worden aangepast, wat leidde tot een noodbrug tussen Wormerveer en Wormer.
Hoe het vraagstuk wat betreft de Guisweg wordt opgelost is nog de vraag. Er kan met andere vervuilers zoals fabrieken of boeren gekeken worden manieren waarop zij hun uitstoot kunnen verlagen, zodat de extra uitstoot door het wegverkeer straks het totaal niet negatief beïnvloedt. Dat schuiven met stikstofdepositie – daar wat minder, dan kan elders wat meer – is populair, maar voor alle daardoor vrijkomende ‘ruimte’ zijn kapers op de kust.
Opties
Er kan ook gekeken worden naar manieren om te zorgen voor minder verkeer over de A8, waardoor er uiteindelijk sprake is van minder stikstofuitstoot. Snelheidsverlaging is daarbij ook een optie. Maar dan is weer de vraag of daarmee één van de gunstige effecten van de beide zogenoemde basisalternatieven voor de Guisweg, namelijk minder verkeer door Wormerveer en Zaandijk, geweld wordt aangedaan.
Belangenafweging
En dan is er nog de mogelijkheid om aan het project Guisweg zwaarder wegende belangen toe te kennen dan aan de stikstofuitstoot, zoals het verbeteren van de verkeersveiligheid en de volksgezondheid in Zaandijk. ‘Als onderzocht is dat deze effecten zwaarder wegen en er is geen ‘schoner’ basisalternatief, dan is het mogelijk om een uitzondering te krijgen en toch het project uit te voeren,’ aldus Koelemeijer. ‘Uiteraard moet hierbij wel een stukje natuurcompensatie gedaan worden, bijvoorbeeld het plaatsen van bomen of ander groen.’ Ook weer een uitruil dus, maar dan met flora en fauna.
Besluit in 2023
De knoop over het uiteindelijke voorkeursalternatief moet in 2023 worden doorgehakt en de projectleider zegt ‘goede hoop’ te hebben dat dit gaat lukken: ‘Veel projecten lopen tegen de stikstofproblematiek aan en we vissen allemaal in dezelfde spreekwoordelijke vijver om stikstof te compenseren. Het gaat in dit project écht om de details, maatwerk is nodig, en dat kost tijd.’
