Kerkenvisie moet in derde kwartaal 2020 klaar zijn

In Wormerveer staan de Onze Lieve Vrouw Geboorte Kerk en pastorie te koop.
In Wormerveer staan de Onze Lieve Vrouw Geboorte Kerk en pastorie te koop.
Foto: Google Street View

De kerkenvisie die Zaanstad aan het opstellen is betreft zo’n 60 panden, waaronder RK-kerken, doopsgezinde vermaningen, PKN-kerken en oud-katholieke kerken. Ook moskeeën, synagoges, koninkrijkzalen en religieuze organisaties in bijvoorbeeld schoolgebouwen worden in beginsel meegenomen. De visie moet in het derde kwartaal van volgend jaar klaar zijn.

Alle betrokken partijen zijn nu met elkaar in gesprek over de verschillende belangen en waarden: fysiek (gebouw met interieur en omgeving), economisch (eigenaar, functie, financieel) en sociaal-maatschappelijk (buurt, burgers, functie). Kerkgebouwen vertegenwoordigen een cultuurhistorische rijkdom en zijn soms zelfs het symbool voor een stad, dorp of wijk. Ze hebben van oorsprong primair een religieuze betekenis, maar steeds meer een brede maatschappelijke betekenis gekregen. Steeds meer kerkgenootschappen stellen hun kerk open voor wijkcentra, voor de voedselbank en voor andere nevenfuncties, zoals inloopochtenden en taallessen.

Zorgen

De afgelopen decennia zijn veel zorgen ontstaan over de toekomst van kerkgebouwen. Het kerkbezoek loopt al jaren terug en door de daarmee teruglopende inkomsten staan kerken regelmatig leeg of worden verkocht. Op dit moment is dat laatste bijvoorbeeld het geval met de monumentale Heilige Martelaren van Gorcumkerk in Koog aan de Zaan en de karakteristieke Onze Lieve Vrouw Geboorte Kerk aan de Marktstraat in Wormerveer. ‘Het kerkgebouw kent geen monumentale status en kan daarom voor meerdere functies worden gebruikt. U kunt hierbij denken aan wonen, werken of een maatschappelijke invulling,’ meldt de makelaarsadvertentie. Een kerkenvisie stelt eigenaren, de gemeente, omwonenden, erfgoedspecialisten, erfgoedorganisaties, maatschappelijke organisaties en vastgoedontwikkelaars in staat om te anticiperen op veranderingen wat betreft functie, gebruik en eigendom. Het doel is om zo pro-actief mogelijk te kunnen handelen als zich veranderingen in exploitatie of eigendom van religieus erfgoed aandienen en om de instandhouding zo goed mogelijk te ondersteunen. Het Rijk stelde 75.000 euro beschikbaar voor het opstellen van de visie.

Op zondag 26 januari houdt de Verenigde Doopsgezinde Gemeente Wormerveer voor het laatst een reguliere dienst in de plaatselijke vermaning uit 1831. De gemeente is te klein geworden. De culturele activiteiten blijven doorgaan.

Inventarisatie

In september 2018 is een projectteam gestart met een inventarisatie van alle religieuze gebouwen in Zaanstad zijn. Met een (digitale) vragenlijst aan de religieuze organisaties werden gegevens gecontroleerd en aangevuld en door vragen over het gebruik, de onderhoudsstaat, de financiële situatie, de maatschappelijke rol en de toekomstverwachting werd inzicht verkregen in de stand van zaken. Het projectteam heeft de kerken onderzocht waarbij de architectonische, stedenbouwkundige en maatschappelijke situatie nader in beeld zijn gebracht. Nu worden vijf sterk van elkaar verschillende kerktypen verder uitgewerkt tot een ‘kerkenpaspoort’. Deze vijf kerkenpaspoorten dienen als voorbeeld voor de toekomst, om in een zo vroeg mogelijk stadium inzicht te krijgen in te verwachten ontwikkelingen en met de juiste mensen kansrijke scenario’s te ontwikkelen. Een kerkenpaspoort bevat daarom ook herontwikkelingsprofielen. Het projectteam gaat in gesprek met de vijf kerkeigenaren om een goed beeld te krijgen van de belangen en behoeften. De kerkenpaspoorten worden onderdeel van de uiteindelijke kerkenvisie.

De Zaandijkerkerk waarin nu gewoond wordt was dit jaar één van de winnaars van de Pieter van Vollenhovenprijs van het Nationaal Restauratiefonds.

Erfgoed en leefbaarheid

Aan het begin van het komende jaar is een tweede bijeenkomst gepland voor kerken, raadsleden en direct belanghebbenden. Komend voorjaar wordt de kerkenvisie uitgewerkt.  Wethouder Monumenten en Erfgoed Natasja Groothuismink noemt het in een persbericht belangrijk om de Zaanse identiteit te versterken en te behouden en om de leefkwaliteit van de stad en de buurten te bewaken. ‘Dat doen we door nog beter inzicht te krijgen in ons erfgoed en te anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Herbestemmen is belangrijk, samen met de kerken kijken hoe we omgaan met het vraagstuk voor de toekomst van hun gebouw en kerkgemeente.’ Wethouder Actief Burgerschap Rita Noordzij: ‘Zaanstad heeft vele kerken die op verschillende manieren gebruikt worden. Het is steeds vaker een plek van niet alleen geloof beleven maar ook van ontmoeting en verbinding. In de stad zijn steeds meer initiatieven om kerken open te stellen voor verschillende doelen. Zoals de Bullenkerk als Cultureel Centrum.’

 

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen