Toen de trek van de stad naar het platteland nog populair was toonden boeren zich verbijsterd over het geweeklaag van de nieuwkomers over stank en herrie. Die mensen hadden toch kunnen weten dat dat erbij hoorde? Nu is er een beweging op komst van de traditionele stad naar bedrijventerreinen die moeten verkleuren tot woon-werkgebieden. De zittende ondernemers vrezen het ergste: zal ‘dat had je toch kunnen weten’ een hele serie nieuwe klagers ervan weerhouden om met procedures en rechtszaken te komen?
‘Waar we vroeger de hele boel zouden schoonvegen, proberen we nu activiteiten op één plek onder te brengen’, zegt onderzoeker Tom Daamen van de TU Delft in het Financieele Dagblad over deze combinatie van wonen en bedrijvigheid. ‘Die bedrijven hebben ook een recht om te zeggen: wij willen blijven.’ Dit nieuwe inzicht neemt de zorgen van ondernemers echter niet weg en gemeenten lijken een roze bril op te zetten wat betreft de tolerantiedrempel van de toekomstige bewoners van de aangewezen gebieden – ook in Zaanstad wat betreft de ontwikkeling van het Hembrugterrein en de Achtersluispolder.
Ontwerpwedstrijd Achtersluispolder Zaanstad | Ontwerp Veilige Omgeving https://t.co/JqQWfXhjT8
— BNSPnl (@BNSPnl) February 7, 2019
Nieuwe Omgevingswet
De nieuwe Omgevingswet die naar verwachting in 2021 ingaat biedt meer flexibiliteit in het omgaan met milieunormen als ontwikkelaars extra maatregelen nemen om overlast tegen te gaan. Daar wordt in Zaanstad al op geanticipeerd bij de plannen voor schiereiland de Hemmes, dat ook op een ‘onmogelijke’ plek in de Zaan ligt gezien de industrie in de directe nabijheid. Met het nieuwe financieringsfonds van de Rijksoverheid komt woningbouw daar wellicht dichterbij, maar zijn de bedrijven niet verdwenen. En hoe fijn is het om te wonen in een ecologische, zelfvoorzienende wijk met dergelijke bronnen van vervuiling bijna binnen handbereik?
Goedkoper en ruimer?
Uit een onderzoek van WoonKennis in 2009 bleek dat destijds ruim een op de twintig ondervraagden (zes procent) openstond voor het huren of kopen van een woning op een bedrijventerrein en dat nog eens dertien procent dat zou willen overwegen. Ruim driekwart van de woonconsumenten (79 procent) zag het niet zitten. Het vaakst genoemde voordeel van de voorstemmers en twijfelaars was de verwachte lagere huur- of koopprijs ten opzichte van andere woningen. Ook de verwachte extra ruimte werd met regelmaat genoemd. De vraag is echter of de nu te bouwen huizen goedkoper dan wel ruimer zullen worden dan die op ‘reguliere’ plekken.
Bericht negeert grote sociaal-economisch en ook circulaire belang van bedrijventerreinen. Je huis op een bedrijventerrein: het wonen van de toekomst? https://t.co/m2nt6UyUkO via @NOS
— Cees-Jan Pen (@CeesJanPen) February 7, 2019
Vanwege het nijpende tekort aan woonruimte in onze regio kan niet worden verwacht dat de 1000 huizen die op het alom bejubelde Hembrugterrein moeten komen een prijskaartje krijgen dat niemand zal afschrikken. Sterker: mocht het Havenbedrijf Amsterdam zijn zin krijgen bij de Raad van State dan komen er niet meer dan 500 en loopt de ontwikkelaar een hoop geld mis, dat linksom of rechtsom terugverdiend zal moeten worden.
Hot spots
Uit recent onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam en ingenieursbureau Boot is bovendien gebleken dat industrieterreinen een nadeel hebben dat bij woningbouwplannen nog geen grote rol lijkt te spelen: het zijn letterlijk hot spots. Eind juli vorig jaar werd op bedrijventerreinen een plaatselijke oppervlaktetemperatuur tot bijna 56 graden Celsius gemeten. ’s Nachts koelt het er amper af, doordat geen verdamping plaatsvindt door het ontbreken van groen. Hetzelfde geldt overigens voor kunstgrasvelden, die aanzienlijk heter blijven dan natuurlijke grasmatten.
Nationale Hittestress Kaart
Op de door Boot ontworpen Nationale Hittestress Kaart tekenden bedrijventerreinen zich scherp – in het donkerrood – af. Stedelijke woonwijken sloegen aanzienlijk minder rood uit en het buitengebied bleef relatief koel. Deze oppervlaktetemperaturen komen volgens het ingenieursbureau goed overeen met de locaties waar hoge luchttemperaturen worden gemeten. De Nationale Hittestress Kaart brengt temperaturen in beeld op grond van satellietgegevens. Hij toonde volgens de makers aan dat wonen op industrieterreinen niet mogelijk is zonder maatregelen om hittestress tegen te gaan, zoals de aanleg van groen voor het creëren van schaduwplekken voor overdag en voor verdamping voor afkoeling ’s nachts.
