Intrekken OV-concesssie van EBS: veel haken en ogen en geen enkele garantie

Het intrekken van de concesstie van EBS voor het busvervoer in Zaanstreek - Waterland als straf voor de ondermaatse dienstverlening is een complexe klus en het is nog maar de vraag of het de reizigers helpt. In het ergste geval gaat het de Vervoerregio Amsterdam een smak geld kosten zonder verbeteringen voor passagiers.

De concessieverlener heeft de Zaanse gemeenteraad laten weten wat de consequenties van het opzeggen van het contract zijn voor de reiziger, het personeel van EBS, de financiën en de zogenoemde strategische activa (onder meer de bussen en stallingen). De raad was daar benieuwd naar. Nadat de concessie is ingetrokken zal er in eerste instantie maximaal twee jaar worden gereden onder een noodconcessie, hetzij door EBS, hetzij door een concurrent die er wel in wil stappen. In die tijd moet een nieuwe concessieverlening plaatsvinden.  

Weinig veranderingen

Tijdens de noodconcessie is het waarschijnlijk dat er weinig zal veranderen in hoe de exploitatie is vormgegeven, want het enige doel ervan is dat er bussen blijven rijden. Ook in de noodconcessie heeft een vervoerder te maken met personeelstekort en daarbij is er een risico dat niet al het bestaande personeel wil blijven. Dit geeft risico op (extra) rituitval tijdens de noodconcessie, aldus de Vervoerregio.

Het personeel waarmee EBS een  rechtstreeks contract heeft , - chauffeurs, loketmedewerkers, medewerkers service & veiligheid, controleurs en reisinformanten - moet door de nieuwe vervoerder worden overgenomen, maar dat geldt niet voor kantoorpersoneel dat niet daadwerkelijk aan de concessie gekoppeld is en voor bijvoorbeeld uitzendkrachten en extern ingehuurde chauffeurs. 

Uitdaging

'Het zou een uitdaging kunnen worden om een vervoerder te vinden die het vervoer voor twee jaar zou willen overnemen. Een vervoerder moet de ruimte hebben om een nieuwe concessie er tijdelijk bij te doen. Binnen veel concessies in Nederland is er sprake van veel rituitval door personeel en materieel, waardoor het kan dat er minder vervoerders op dit moment geïnteresseerd zijn. Anderzijds zouden vervoerders geïnteresseerd kunnen zijn in de noodconcessie met het oog op de aankomende aanbesteding van de concessie. De tijd voor het regelen van de noodconcessie is derten weken. Dit is zeer krap,' legt de Vervoerregio verder uit.

Geen risico lopen

Vervoerders gaan voor twee jaar zo min mogelijk risico lopen. Daardoor kan er mogelijk sprake zijn van een kostencontract en/of opbrengstverantwoordelijkheid bij de Vervoerregio, waardoor risico’s verschuiven van de vervoerder naar de Vervoerregio. Afhankelijk van de voorwaarden en afspraken kan het dan zijn dat er minder vervoer wordt geleverd. 'Dit betekent dat we mogelijk meer risico’s lopen of er geld bij moeten leggen per gereden kilometers of gereden uren. Daarbovenop moet er een overdracht plaatsvinden van voertuigen, stallingen en laadinfrastructuur van de huidige concessiehouder naar de nieuwe tijdelijke vervoerder of naar de Vervoerregio.' 

Overdracht activa

Een aanbesteding kost het samenwerkingsverband ongeveer een half miljoen euro, maar ook vervoerders maken extra kosten bij het inschrijven. In een nieuwe aanbestedingsprocedure zullen de huidige bussen, stallingen en laadinfrastructuur worden voorgeschreven en dat moet de vervoerder maar net goed uitkomen. Onder de activa die worden overgedragen vallen de zero-emissiebussen, ICT-systemen in de bussen, de volledige energiesystemen in de stallingen in Zaandam en Purmerend voor het laden van de bussen en de stallingen zelf.

Alleen de ICT-systemen op het kantoor van de vervoerder vallen niet onder de overnameregeling, maar zijn wel van belang om de reizigersontvangsten te kunnen innen. Reizigers moeten ook unnen blijven in- en uitchecken. Hiervoor is het noodzakelijk dat de betreffende ICT-faciliteiten van EBS blijven werken of moet de nieuwe vervoerder per direct geschikte ICT-faciliteiten hebben en Trans Link Systems (TLS), het bedrijf achter de verwerking van de transacties, haar dienstverlening laten voortzetten. 'Hiervoor is het essentieel dat de nieuwe vervoerder kan beschikken over de database met lijnen, routes, haltes, zones en halte-haltetarieven en kan beschikken over een systeem dat gecertificeerd is door TLS en compatible is met de ICT-systemen in de bussen.'