De Stuurgroep Nieuwbouw Zaaneiland verzet zich in een uitgebreide zienswijze tegen het Zaans Mobiliteitsplan (ZMP) 2020 – 2040, waarin de verduurzaming van mobiliteit wordt bereikt via onder meer het terugdringen van het bezit en het gebruik van de auto. Hoewel in het ZMP wordt gesproken over ‘keuzevrijheid’ en ‘draagvlak creëren’, wordt dat volgens de stuurgroep vooral bereikt door massaal betaald parkeren eb het drastisch inperken van parkeerruimte.
Voor veel wijken zal gelden dat hiervoor ‘geen draagvlaktoets noodzakelijk is’, is de conclusie van de belangenvereniging van de bewoners van de Zandamse wijk. Hun zienswijze ‘legt bloot wat de plannen werkelijk inhouden voor de autobezitter en welke wijken daarvan vooral de dupe zullen zijn’. ‘In het ZMP wordt gerekend met allerlei wishful thinking over de ontwikkeling van het autobezit en het effect van maatregelen op gedrag, die op geen enkele manier worden ondersteund door feiten, cijfers of wetenschappelijk onderzoek. De onderbouwing van het ZMP is aantoonbaar wankel,’ aldus de stuurgroep. Die pleit voor het opnemen van ‘een meer realistische kijk op autogebruik, een ‘plan B’, meer inspraak voor bewoners en het wijzigen van de stedelijke indeling van wijken die de dupe dreigen te worden van de plannen, het Zaaneiland in het bijzonder’.
Verleiding
Het Zaans Mobiliteitsplan hangt aan elkaar van onrealistische aannames over gedrag, creatief rekenwerk en harde dwang, betogen de tegenstanders. Zaanstad wil de burger verleiden tot meer gebruik van fiets en het openbaar vervoer en de eigen auto terugdringen uit het straatbeeld. Nu gaat 58 procent van de verplaatsingen met de auto, en zonder aanvullende maatregelen wordt verwacht dat dit zal toenemen naar circa 67 procent. De ambitie van het ZMP is echter een reductie tot 55 procent, met een groei van het aandeel fiets naar 30 en het OV naar vijftien procent.
Het uitgangspunt daarbij is verleiding. Nadere analyse van het ZMP heeft de stuurgroep echter geleerd dat daarvoor gbruik zal worden gemaakt van parkeernormen ‘die drastisch afwijken van eerder door Zaanstad vastgestelde normen’. Het gevolg daarvan zal zijn dat de gestelde doelen bij lange na niet worden gehaald of dat van de ‘keuzevrijheid’ weinig overblijft, vrezen de Eilandbewoners. Terugdringen van het autobezit is niet gelukt ondanks verhogingen van accijnzen en belastingen of de invoering van betaald parkeren. ‘In het ZMP staan geen revolutionaire maatregelen of gedragsinterventies waarvan mag worden verwacht dat die ineens wél zullen leiden tot het terugdringen van autobezit,’ schrijven zij. Jezelf rijk rekenen, dus.
Betaald parkeren
Op basis van ‘de verwachte (of liever: gedroomde) vermindering van het autobezit en -gebruik‘ worden echter wel vergaande plannen ontwikkeld. Wegen worden omgeleid, bruggen verplaatst, delen van de stad autovrij gemaakt en vooral: het aantal parkeerplaatsen wordt verminderd. ‘Parkeerregulering is een middel om de vraag naar autoparkeerplaatsen te beïnvloeden. Het kunnen beheersen van de parkeerdruk is daarbij de belangrijkste reden om parkeerregulering in te stellen. Net als nu geldt dat als de parkeerdruk hoger dan 90 peocent is, kan worden overgegaan tot het invoeren van betaald parkeren. Dit kan overal in Zaanstad zijn,’ staat in het ZMP. Voorwaarde daarbij is en blijft dat er voldoende draagvlak voor is, maar dat overtuigt de stuurgroep niet.
Niet overal draagvlak nodig
In het ZMP wordt Zaanstad opgedeeld in zogenoemde A-plus, A-, B-plus, B- en C-zones. Daarvoor zal niet het werkelijke autobezit als parkeernorm worden gehanteerd, maar gaat het verwachte autobezit leidend zijn. Voor een aantal van deze wijken ligt betaald parkeren al min of meer vast: ‘Voldoende draagvlak voor deze maatregel is geen randvoorwaarde bij ruimtelijke ontwikkelingen in de zones A-plus en A. In zones B-plus geldt dit alleen voor ruimtelijke ontwikkelingen in de buurt van een zone A-plus en A die potentieel veel impact op de omgeving hebben. Met het instellen van betaald parkeren in de directe omgeving wordt het juiste autobezit8 en mobiliteitsgedrag binnen de ruimtelijke ontwikkeling gewaarborgd.’
Houthavenkade
Hiermee stevent het ZMP in de visie van de stuurgroep ‘rechtstreeks af op een waterbedeffect van zich steeds verder uitbreidend betaald parkeren’. Ook voor de B- en C-wijken wordt betaald parkeren daarmee op den duur onvermijdelijk. Recente ontwikkelingen geven een voorproefje, aldus de zienswijze. ‘In het gebied Houthavenkade wordt een nieuwe woonwijk gepland met 710 woningen en enkele commerciële ruimtes en met 443 parkeerplaatsen.
Dat komt neer op een gemiddelde parkeernorm van 0.6 per woning. Het gebied Houthavenkade valt in de categorie ‘zeer sterk stedelijk A’, waarvoor de parkeernormen zijn bepaald op 1.1 parkeerplek voor dure woningen, 0.9 voor middenwoningen, 0.8 op goedkope woningen en 0.6 voor starterswoningen. In het plan komen echter woningen van al die categorieën en wordt toch met minimum gehanteerd. Zo wordt direct een te verwachten tekort van 160 parkeerplaatsen gecreëerd dat zal worden overgeheveld naar omliggende wijken, schrijft de stuurgroep.
Woontorens
‘Naar verwachting zal Zaanstad in de op het ZMP gebaseerde parkeernota op veel andere plaatsen met vergelijkbare rekenmethodes naar beneden afwijken van de zelf gestelde normen. Daar komt nog bij dat de bestaande parkeernota projectontwikkelaars de mogelijkheid biedt om parkeerruimte af te kopen, wat de bezwaarmakers graag zien verdwijnen. Het Eiland, een wijk met koop- en huurwoningen, veel forensen met banen elders maar ook ouderen en veel gezinnen met kinderen ziet al die nieuwe, uit de eigen omgeving vluchtende parkeerders al aankomen over de enige brug die de wijk in de Zaan met de stad verbindt. En laten we de twee omstreden torenflats met 120 woningen en 54 parkeerplaatsen aan de Badhuisweg nog buiten beschouwing.
Realistische doelen
Een rustige slaapwijk met veel kinderen, zonder winkels of andere ‘stedelijke’ kenmerken zal erdoor veranderen in een buurt waar parkeerchaos, rondjes rijden en betalen voor een plek opgang gaan doen. Waarna de rimpelingen zich over een nog groter gebied zullen uitbreiden. De bewoners het Het Eiland pleiten daarom voor een meer realistisch doel dan 55 procent autogebruik: ‘Er is eigenlijk geen reden waarom dit niet gewoon de verwachte 67 peocent zou moeten zijn.’ Alle verdere plannen zouden daar dan ook vanuit moeten gaan.
Het ZMP zou in ieder geval moeten voorzien in een helder en realistisch ‘plan B’, voor het geval de optimistische verwachtingen niet blijken uit te komen. De op het ZMP gebaseerde nieuwe parkeernota zal moeten worden gebaseerd op een realistische parkeervraag en niet op wensdromen. ‘Iedere afwijking van de parkeernormen zoals die zijn vastgesteld in de parkeernota 2016 zal moeten worden onderbouwd door onderzoek van het feitelijke autogebruik en -bezit, en niet op basis van het gewenste of verwachte.’ Bewoners zouden daarbij in de gelegenheid moeten worden gesteld zelf volledig onafhankelijk te kunnen laten onderzoeken wat juiste en realistische parkeernormen voor hun wijk zijn. De rekening daarvan zou door Zaanstad moeten worden betaald.
Handtekeningen
‘Wijken waarvan nu al duidelijk is dat zij ernstig in de knel zullen komen, zoals het Zaaneiland, moeten van een andere en meer realistische indeling worden voorzien, vinden de bewoners. Hun wijk is geen sterk verstedelijkt gebied. ‘Juist omdat het een eiland is, is er voor bewoners of bezoekers geen enkele kans om uit te wijken naar omliggende wijken waar mogelijk nog wel parkeerplek is.’ Op Het Eiland zijn al meer dan 200 handtekeningen verzameld tegen het ZMP die komende vrijdag worden aangeboden aan de burgemeester. Via de website van de stuurgroep is de zienswijze nog te ondertekenen.
