Jeugdhulp: grote investeringen, te weinig zicht op resultaten

Jeugdhulp is in veel gemeenten een welhaast bodemloze put gebleken sinds zij daavoor in 2015 de verantwoordelijkheid overnamen van het Rijk, en Zaanstad is geen uitzondering . De Rekenkamer heeft het beleid en de uitvoering nu tegen het licht gehouden en een belangrijke uitkomst is dat de gemeente eigenlijk te weinig betrouwbare informatie heeft.

Volgens een stuk dat nu door het college naar de gemeenteraad is gestuurd doet Zaanstad wat jeudhulp betreft zaken met meer dan 100 organisaties, Er is nu een Cliëntervaringsmonitor CEM+ ontwikkeld die cliënttevredenheid, uitval, de mate waarin doelen gerealiseerd zijn en de resultaten van zogenoemde perspectiefplannen (plannen van aanpak waarbij het hele gezin betrokken is) in kaart brengt. Als alle organisaties die gaan gebruiken en Zaanstad die gegevens centraal kan opslaan, monitoren en vergelijken ontstaat een veel beter beeld van de bereikte reultaten , zo is de achterliggende gedachte. Maar een aantal aanbieders van jeugdhulp blijkt de administratie slecht op orde te hebben.

Moeizaam proces

Met de tien grootste aanbieders worden nu maandelijks gesprekken gevoerd over de vergelijking van de cijfers uit de regionale databank en de eigen verwachting van de jaaromzet. Het doel is het op orde brengen van de administratie en het inzichtelijk maken van risico’s. 'Bij enkele aanbieders is inzicht soms onvoldoende,' schrijft het college. 'Om de betrouwbaarheid van de gegevens te vergroten is in 2019 met een aantal aanbieders op cliëntniveau een vergelijking gemaakt tussen de beide administraties. Vervolgens zijn afspraken gemaakt over het op orde brengen en houden van de administratie. Bij een aantal aanbieders (met name de grote) is dit een uiterst moeizaam proces.'

Meer duidelijkheid

Zaanstrad wil nu 'strakker sturen op de contractuele verplichtingen zodat prognoses verbeteren'. Dat betekent dat hulp niet van start kan gaan voordat er allerlei administratieve horders genomen zijn. Ook zullen in de contracten aanvullende afspraken worden gemaakt om duidelijker te maken wat de consequenties zijn als aanbieders niet aan de voorwaarden voldoen. In zijn algemeenheid moet de administratie minder compex worden ingericht dan nu het geval is, zodat zorgaanbieders gemakkelijker betrouwbare gegevens kunnen aanleveren. Het idee dat in een door computers en databestanden gestuurde wereld gegevens met een muisklik op te vragen zijn blijkt fictie: er zijn allerlei dashboards opgetuigd die 'onvoldoende helder' zijn. 'Niet altijd is duidelijk wat er precies in het dashboard wordt gepresenteerd, welke definities eraan ten grondslag liggen.'

Samenwerking

Gemeenten moeten voor het organiseren van taken als de jeugdhulp steeds meer gaan samenwerken met derden en dat vraagt om een vorm van interactie die nieuw is voor de ambtelijke organisatie. Ook Zaanstad loopt er tegenaan dat dit een complexe materie is. Er wordt daarom gewerkt aan een maatschappelijke visie die de uitgangspunten moet vastleggen. Inmiddels is al gestart met het samenvoegen van de zes jeugdteams

tot één stedelijk team met een uniforme werkzijze ter voorbereiding op een nieuwe aanbesteding van de jeugdhulp

in 2022. Ook komt er een 'proeftuin' om het onderwijs en de jeugdhulp dichter bij elkaar te brengen.