Zaanstad moet flink dieper in de buidel tasten voor de renovatie van de Wilhelminasluis en het groot onderhoud aan de Wilhelmina- en de Beatrixbrug. Door de opgelopen vertraging en aanvullende maatregelen zijn de kosten met 1,78 miljoen euro opgelopen tot 9,48 miljoen. Dat geld wordt deels opgehoest door geplande investeringen in het onderhoud van de openbare ruimte voorlopig te schrappen.
De Wilhelminasluis uit 1903 is eigendom van de provincie en die huurde bouwbedrijf Heijmans in voor de uitvoering van het werk. De planning was dat dit in 2014 klaar zou zijn. Tijdens de voorbereiding van de uit te voeren werkzaamheden aan de sluiskolk bleek echter dat deze complexer waren dan ingeschat en dat het ontwerp bovendien fundamenteel verbeterd moest worden. Daarover ontstond eind 2014 ruzie tussen de provincie en Heijmans, waaraan pas vier jaar later en na tussenkomst van de Raad van Arbitrage voor de Bouw een einde kwam. In februari 2019 werd de klus weer opgepakt.
Jaarlijkse indexatie
De gemeente had geen aandeel in de onenigheid, maar draait nu wel voor een deel van de kosten op die die met zich mee heeft gebracht. Zaanstad is bij haar bijdrage aan de kosten altijd uitgegaan van een lumpsum, maar dat blijkt niet correct. Het in eerste instantie (in 2010!) afgesproken bedrag van 7,11 miljoen euro dient in tegenstelling tot wat de gemeente dacht jaarlijks te worden geïndexeerd en de vertraging heeft daar nog een flinke schep bovenop gedaan. In hoeverre een deel van die extra kosten moet worden kwijtgescholden omdat Zaanstad part nog deel had aan de oorzaak van het dure uitstel is nu onderwerp van gesprek met Haarlem.
Meerwerkkosten
Er zijn daarnaast meerwerkkosten gemaakt omdat er nieuwe regels zijn gaan gelden voor de veiligheid van bruggen en de brugbediening (384.000 euro extra) en voor de vervanging van de aanbruggen van de Beatrixbrug en de Wilhelminabrug, die in een onverwacht slechte staat bleken te verkeren. Die aanbruggen worden nu meteen tegen een investering van 532.000 euro meegenomen in de werkzaamheden om te voorkomen dat binnen afzienbare tijd opnieuw aan de bruggen zou moeten worden gesleuteld, met alle verkeershinder van dien. Het werk aan de Beatrixbrug gaat hierdoor wel vier weken langer duren. De Wilhelminabrug opent volgens de planning: eind mei.
Kwaliteitsimpuls
Van juni tot eind december staan de afbouwwerkzaamheden op de kalender, zoals het inrichten en afwerken van de damwanden (metselwerk), het straatwerk en het afwerken van de openbare ruimte rondom de sluis. Door de gemeente is een bedrag van negen ton gereserveerd voor een kwaliteitsimpuls. De grotere sluishoofden worden straks ingericht als prettige openbare verblijfsruimten en de sluis wordt de oostelijke entree vanaf de Zaan naar het centrumgebied. Met het op één hoogte aanleggen van de Oostkade wordt het sluizencomplex de verbindende schakel in de wandelroutes tussen de oostelijke en de westelijke Zaanoever. Zo wordt het verblijfsklimaat rondom de sluis gestimuleerd en daarmee het ondernemersklimaat verbeterd.
Waarschuwing
De financiële tegenvaller die nu boven water is gekomen is een waarschuwing om alerter te zijn bij toekomstige klussen waarbij Zaanstad niet aan het roer staat, maar wel deels het geld moet verstrekken. Dat geldt bijvoorbeeld voor de bijdrage aan de verbindingsweg tussen de A8 en de A9. De gemeente gaat in overleg met de provincie over hoe tegenvallers als bij de sluis in de toekomst voorkomen kunnen worden, dan wel eerder zichtbaar worden. Ook wordt nog eens met de stofkam door alle geplande grote investeringen gegaan om te bekijken in hoeverre de begrote bedragen nog reëel zijn. ‘Bij bedragen die verder in de toekomst liggen zal de indexatie daarbij ook een nadrukkelijker onderdeel van de beoordeling worden,’ schrijft het college aan de raad. Wij wachten intussen nog steeds met spanning op de nieuwe begroting voor de vervanging van de Zaanbrug.
