Bouwen in het groen. De vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemingen vindt dat we er niet aan ontkomen. ‘We moeten het weiland in’, zegt NVB-directeur Nico Rietdijk. En dat polderlandschap wordt ook in het gemeentehuis in Zaandam gekoesterd.
Met name in de Randstad zijn te weinig woningen voor het aantal mensen dat er wil wonen. Er zouden eigenlijk 80.000 nieuwe huizen per jaar bij moeten komen, maar vorig jaar bleef dat aantal steken rond de 50.000. De achterstand die met name tijdens de crisis nog verder opliep kan niet worden ingelopen wanneer gemeentebesturen hardnekkig vasthouden aan het ideaal om vooral binnen de bestaande bebouwing nieuwbouw te plegen, zegt Rietdijk. En ook met het ombouwen van leegstaande kantoren en meer hoogbouw wordt het probleem niet opgelost. Er is eigenlijk maar een keus en dat is de grenzen oprekken en de polder in trekken.
Achtersluispolder
Ook Zaanstad worstelt met locaties voor nieuwbouwwoningen. Voor de hele Metropoolregio Amsterdam ligt er tot 2040 een bouwopgave van 300.000 woningen. Zaanstad onderzoekt of zij daarvan 15.000 tot 20.000 voor haar rekening kan nemen. Naast de binnenstedelijke verdichting wordt daarbij ook nadrukkelijk gekeken naar plekken als de Achtersluispolder en de ‘knooppunten’ rond de treinstations Koog/Zaandijk en Kogerveld. Een discussie over gericht bouwen in het groen hoort daar onvermijdelijk ook bij.
En dan zijn er de dorpen. Zaanstad zegt er dit over: ‘Voor Krommenie, Wormerveer, Westzaan en Assendelft kunnen met een meer gebiedsspecifieke aanpak de kansen en bedreigingen in beeld worden gebracht. Daarbij is op wat kleinere schaal de door de bewoners en ondernemers opgestelde visie Westzanerdijk (wstznrdk-inspraakreactie-op-sociale-ruimtelijke-en-econ-visie, pdf) een mooi voorbeeld.’
Westzaan
Er worden al twee bedrijfslocaties in Westzaan getransformeerd tot woongebieden: het terrein van het voormalige verpakkingsbedrijf Bakker-Molenaar aan de Nauernasche Vaartdijk en dat van de kistenfabriek Vis aan het Zuideinde. Daar komen in totaal 35 huizen.
Zaandam
Ook wil de gemeente zeventien woningen mogelijk maken op de plek van de voormalige koek- en beschuitfabriek van Hille – later Mooij Verf- aan de Oostzijde in Zaandam. Het pand dat beter bekend is als ‘De Witte Olifant’, vanwege de afbeelding op de fabriek, staat al jaren leeg en wordt gesloopt. Het is de bedoeling dat er negen kadewoningen en acht appartementen voor in de plaats komen. Op het voormalige Nuon-terrein aan de Westzijde komen een appartementengebouw met 100 woningen en twee penthouses, een complex met zestien appartementen, zeven herenhuizen en twee gezinswoningen. Aan Mahoniehout komen tot 144 zorgappartementen voor ouderen.
Wormerveer en Krommenie
Het economisch draagvlak van Krommenie en Wormerveer is momenteel niet sterk genoeg. De Zaanbocht in Wormerveer wordt dé plek geacht om daar iets aan te doen, onder meer met bijzondere winkels. Juist Krommenie en Wormerveer bieden ook tal van plekken voor nieuwbouw. Op het al gesaneerde gasfabriekterrein (zie leaflet-nl-NL, de brochure met verkoopinformatie, pdf) in Krommenie kan al op korte termijn worden gebouwd en daarnaast zijn er bouwplannen voor de sportcomplexen Provily en Slibkuil en de plek van de voormalige school aan de Fortuinlaan (ongeveer 80 huizen). In Wormerveer wordt Brokking (180 woningen) ontwikkeld, gaat waarschijnlijk hetzelfde gebeuren met de fabriek van Meneba. Het terrein van Brokking wordt gezien als de aanjager voor de herontwikkeling van de Noordzaan: het Zaanoevergebied van Meneba tot en met de Karnemelksepolder.
Guisveld
Het zijn allemaal, deels al vergevorderde plannen die woningen opleveren, maar bij lange na geen 15.000. Laat staan 20.000. En dan komen toch die weilanden weer in beeld. Aan de andere kant zitten prognoses er ook wel eens naast. Zo viel na de samenvoeging van de zeven Zaangemeenten in 1974 de keus voor de vestigingsplek van het nieuwe gemeentehuis op het nagenoeg onbebouwde Guisveld, omdat de veronderstelling was dat Zaanstad reusachtig zou groeien door allerlei grootschalige industriële ontwikkelingen langs het Noordzeekanaal. Volgens de prognoses van destijds zou Zaanstad rap uitgroeien tot een stad van 250.000 inwoners.
Het idee was destijds om het hele veld vol te bouwen, tot afgrijzen van natuurliefhebbers. De provincie stak er uiteindelijk een stokje voor. Maar de vraag is of we die hele discussie opnieuw zullen moeten voeren, gezien het nu al nijpende tekort aan woningen in de regio.
