Hoogleraar omgevingsrecht Chris Backes meent dat de vraag of Olam Cocoa in Koog aan de Zaan al dan niet een een vergunning nodig heeft in het kader van de Wet natuurbescherming ‘moeilijk en ingewikkeld’ is. De Omgevingsdienst Noord-Holland Noord zegt van niet, maar Backes zet daar vraagtekens bij.
In het blad Binnenlands Bestuur zegt hij dat een recente uitspraak van de Raad van State waarop de omgevingsdienst zich baseert niet één op één van toepassing kan worden verklaard voor Olam. In het geval waar de hoogste bestuursrechter zich over boog ging het over een onderneming die al een natuurvergunning had, maar Olam draait milieuvergunningen uit 1994 en 1996. Volgens Backes is de referentiedatum 10 juni 1994 die voortvloeit uit de Habitatrichtlijn cruciaal. Is de vergunning jonger dan zou er wel een natuurvergunning nodig zijn. De vorige milieuvergunning van Olam dateert van 19 juni 1994.
Geen handhaving milieuvergunning
Met die milieuvergunning is bovendien ook nog het één en ander aan de hand. Hoewel Olam Cocoa de op vier na grootste ammoniakuitstoter in Nederland is, is er nooit gehandhaafd op de uitstoot daarvan. Na 25 jaar is er nu een nieuwe milieuvergunning, maar het is onduidelijk wat de gevolgen daarvan zullen zijn. Volgens Emissieregistratie.nl stootte het bedrijf in 2018 – het meest recente jaar waarover gegevensbekend zijn – 57 ton ammoniak uit, en dat zou ver onder de toegestane grens van 502 ton zijn.
Geen vergunning aangevraagd
Het uitgangspunt van de milieuvergunningen uit 1994 en 1996 is ‘de maximaal mogelijke emissie van ammoniak’ als het bedrijf ‘op vol vermogen gedurende het gehele jaar draait’, liet een woordvoerder van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied Binnenlands Bestuur weten. Volgens Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment heeft Olam echter nooit een vergunning voor een ammoniakemissie aangevraagd – en dus ook nooit gehad. Hij zet de strijd tegen het bedrijf voort.
Geen ‘recht op bepaalde emissie’
Volgens hoogleraar Backes bestaat er niet zoiets als ‘een recht op een bepaalde emissie’. Bedrijven krijgen een recht voor een activiteit die met een bepaalde stand van de techniek wordt aangevraagd en die door het bevoegd gezag periodiek opnieuw beoordeeld dient te worden. Wanneer er inmiddels ‘best beschikbare technieken’ zijn die voor een lagere emissie zorgen, dan moeten die wanneer ze technisch inpasbaar en economisch haalbaar zijn voor een bedrijf door het bevoegd gezag worden voorgeschreven.
Maatwerkbesluit
Die periodieke beoordeling uit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht is bij Olam uitgebleven. Het bedrijf vroeg op 4 juni 2015 een nieuwe milieuvergunning aan, die nu pas is afgegeven. Intussen gold vanaf 1 januari 2016 een uitstootnorm van 30 milligram ammoniak per kuub lucht, vastgelegd in het Activiteitenbesluit milieubeheer en ook geldend voor Olam. Wat echter gebeurde was dat de cacaoverwerker op 17 maart 2017 met een maatwerkbesluit onder het algemene voorschrift uitkwam. Vollenbroek moest een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur doen om het maatwerkbesluit te kunnen inzien.
Nieuw maatwerkbesluit
Omdat het maatwerkbesluit 1 januari dit jaar is verlopen, heeft de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied een nieuw maatwerkbesluit uitgewerkt, waarmee Olam opnieuw gevrijwaard is van de ammoniaknorm. In plaats van de maximaal 30 milligram ammoniak per kuub lucht die het zou moeten zijn mag dat voor de twee installaties die het goedje uitbraken 73 en 171 milligram zijn.
