Ingrepen om markten aantrekkelijk te houden voor bezoekers én kooplui

Een compactere donderdagmarkt in Zaandam, een minder strakke indeling van branches, het toestaan en later verplicht maken van eigen kramen en een maatwerktarief voor stroomverbruik en de afname vierkante meters. Dat zijn enkele van de maatregelen die het college wil nemen voor de weekmarkten in Zaandam, Wormerveer en Krommenie en die in de nieuwe Marktenvisie terecht zijn gekomen.

De gemeente heeft een analyse laten maken van de markten in Zaanstad, waarbij is gekeken naar het functioneren van de afgelopen jaren en hoe de huidige situatie is. Op basis van deze analyse is een visie geschreven met daarin een set van aanbevelingen die moet zorgen voor toekomstbestendigheid. Het marktwezen staat in Nederland steeds meer onder druk. De gemeente wil zich inzetten voor het behoud van de markten als bedrijvige ontmoetingsplaatsen voor de inwoners. 'De markten hebben aantoonbaar toegevoegde waarde voor de lokale economie en zorgen voor een sfeervolle impuls in de aantrekkelijkheid van onze stad en dorpen. Daarnaast hebben de markten een belangrijke sociale ontmoetingsfunctie,' aldus het college.

Eigen materiaal

Andere voorgestelde verbeteringen zijn aantrekkelijkere en zichtbaardere entrees tot de markten en een hechtere samenwerking tussen de markt en lokale ondernemers. Het eigen materiaal levert nog wel een dilemma op, zo geeft het college toe, aangezien dit nadelige consequenties kan hebben voor een deel van de marktkooplieden. Maar binnen de bestaande middelen lijkt het volgens het dagelijks bestuur 'een onvermijdelijke maatregel' te zijn.

Met name de non-food sector is nog voor een groot deel afhankelijk van kramenhuur en zal mogelijk niet met eigen materiaal kunnen of willen komen. Tegelijkertijd loopt de non-food sector op de markt de laatste jaren al behoorlijk terug. Het is lastig profileren als ‘voordelig’ met de concurrentie van online shopping en een vergelijkbaar productaanbod in sommige fysieke winkels. Omdat de kraamverhuur een steeds zeldzamer beroep is en er ook steeds minder kramen worden afgenomen, heeft Zaanstad vorig jaar en dit jaar een subsidie van 60.000 euro beschikbaar gesteld voor de marktkraamverhuurder. Daar is ook volgend jaar nog geld voor, maar de vraag is of deze constructie op termijn houdbaar is.

Compacter geheel

De donderdagmarkt in Zaandam compacter opstellen is nodig om de ontstane gaten op te vullen en om de presentatie en de loopjes voor de bezoeker te verbeteren. De gaten in de huidige opstelling worden vaak gebruikt voor afval en andere zaken die de uitstraling niet ten goede komen, zoals het parkeren van de vervoersmiddelen. Deze maatregel betekent voor bepaalde marktkooplieden dat zij mogelijk zullen moeten afwijken van hun ‘vaste’ plek.

Meer flexibiliteit

De brancheringlijsten iets uitbreiden geeft ruimte om nieuwe kooplieden aan te trekken die momenteel binnen een branche vallen die op papier verzadigd is. 'Door bijvoorbeeld een afwijkend concept of een lokaal initiatief in een sub-branche mogelijk te maken wordt de verscheidenheid in het aanbod vergroot en wordt  ondernemen op de Zaanse markten voor meer mensen toegankelijk gemaakt, zonder de concurrentiepositie van bestaande marktkooplieden te verzwakken. Door de aanwezigheid van twee kramen met verse vis is het bijvoorbeeld op dit moment niet mogelijk om een kraam met kant-en- klare vismaaltijden toe te staan.

Toeristen trekken

Vooral de markt op de Rozengracht in Zaandam heeft een aantrekkelijkere en zichtbaardere entree nodig en moet beter gaan aansluiten op 'de gezellige Gedempte Gracht'. Op dit moment is er geen duidelijke entree, ontbreken wegwijzers en en zijn de steegjes en straten die de Rozengracht met het centrum verbinden onaantrekkelijk voor passanten. Deze maatregel zal de toeloop van met name toeristen kunnen versterken. 'Bij de markt van Wormerveer is er een sterke uitstraling en zorgt het accentueren van de locatie voor regionale aantrekkingskracht, een echte kans voor de markt in Zaandam,' schrijft het college.

Gratis proefdraaien

Om de kruisbestuiving tussen ambulante handelaren en uitbaters van vaste winkels te stimuleren komt er een experiment om die laatste groep ondernemers een kraam die niet afgenomen is kosteloos aan te bieden voor een periode van twee maanden. 'Dit om ondernemers de markt te laten ervaren en te enthousiasmeren voor een vaste plaats op de markt. Laagdrempelig kan men dan ondervinden of de markt ook een meer permanente uitkomst voor hen is, waarmee ze ook het aanbod en de aantrekkelijkheid van de markt zelf kunnen vergroten.' 

Stroomverbruik

Het hanteren van een maatwerktarief voor stroomverbruik en de afname van vierkante meters zal gaan zorgen voor een evenredigere verrekening van de markttarieven. Er wordt nu gerekend met vaste afmetingen waardoor een afwijkend formaat kraam duurder uit is, iets wat extra relevant wordt wanneer men ook met eigen materiaal komt. Daarnaast kan op dit moment nog niet per marktkraam of verkoopwagen gemeten worden wat het precieze stroomverbruik is. 'Het evenrediger verrekenen van het stroomverbruik kan voor bepaalde marktkooplieden juist de winstgevendheid flink versterken en een langere exploitatie op de Zaanse markten de moeite waard maken. Tegelijkertijd is het eerlijk afrekenen van stroomverbruik een goede reden voor duurzamere oplossingen bij de ondernemers,' aldus het college.

Zero Emissie Zones

Ook Zaanstad krijgt in 2030 te maken met de door het Rijk verplicht gestelde Zero Emissie Zones, terwijl voor marktkooplieden de investering in uitstootvrije voertuigen vaak een te grote kostenpost in verhouding tot hun baten. Gemeentes kunnen ondernemers hierin tegemoet komen met subsidies of uitzonderingen. Hier is besloten om marktvergunningen uit te geven voor een periode van vijftien jaar, zodat uitstootvrije investeringen kunnen worden terugverdiend.