FNV bestuurder Uitkeringsgerechtigden Maureen van der Pligt verzet zich tegen de productie van mondkapjes door werkzoekenden, die daarvoor niet betaald worden. Daar zijn voorbeelden van door het hele land en Werkom in Purmerend stelt daarmee ‘relevante en leerzame werkzaamheden’ aan te bieden. Werkom voert in opdracht van Zaanstad en Purmerend de Participatiewet uit.
Vanwege de corona-uitbraak duiken mondkapjes al overal in het straatbeeld op en het Rijk en de veiligheidsregio’s bestuderen momenteel de mogelijkheid om ze plaatselijk verplicht te stellen op drukke plekken. ‘Zo’n nieuw product dat gretig aftrek vindt, zorgt altijd voor ondernemers die er wel brood in zien. Niets mis mee natuurlijk, want waar vraag is, is een afzetmarkt. Helaas zien we nu allerlei – zichzelf vaak ‘sociaal’ noemende – ondernemers die werkzoekenden met een uitkering inzetten voor het maken van de mondkapjes, met behoud van hun uitkering. Ofwel: werken zonder loon,’ schrijft Van der Pligt.
Taalverwerving
‘Onder het mom van het ‘opdoen van werkervaring’ of ‘het leren van de Nederlandse taal’ worden mensen aan de productie van mondkapjes gezet. Arnhem noemt het ‘werkervaringsplaatsen voor vluchtelingen’, IBN in Brabant laat naast de medische mondkapjes ook schorten en spatschermen maken door bijstandsgerechtigden.’ Maar hoe leerzaam kan het maken van mondkapjes zijn, vraagt de vakbondsvrouw zich af. Werkzaak in Rivierenland stelt dat werkzoekenden uit Syrië en Eritrea sneller de Nederlandse taal oppikken als ze kapjes maken. ‘Naast bezig zijn is het leren van de Nederlandse taal erg belangrijk. Overal hangen er Nederlandse woorden zodat ze hiermee kunnen oefenen.’ Van der Pligt vindt het vergezocht: je plakt wat woorden op een muur en dan is er opeens geen sprake van productieve arbeid, maar van taalverwerving.
Dubbel de klos
‘Het maken van mondkapjes is regulier productiewerk en dient ook als zodanig te worden betaald, vindt de FNV. Wat werkzoekende uitkeringsgerechtigden nodig hebben is werk dat loont, met minimaal een CAO-loon. Dat is wat mensen verder helpt en vertrouwen schept. En niet moeten werken zonder loon, verpakt in wollige omschrijvingen,’ schrijft zij. Wat het extra schrijnend maakt is dat deze makers van mondkapjes zelf nauwelijks genoeg geld hebben om ze aan te schaffen. ‘Je mag de mondkapjes zonder betaling produceren in je werken-zonder-loon-traject, maar moet wel voor die dingen betalen als je ze koopt omdat je met het OV moet reizen om op je werk te komen.’
Gratis kapjes
De gemeente Rotterdam heeft in de ogen van Van der Pligt onlangs het goede voorbeeld gegeven door gratis wasbare mondkapjes beschikbaar te stellen voor alle minima. ‘Een mooi initiatief van Rotterdam en we hopen dat nog vele gemeenten dit voorbeeld zullen volgen. Dan wel natuurlijk mondkapjes die komen van een firma die zijn werknemers gewoon een CAO-loon betaalt.’
