De Pilot Aanpak Landelijke Stuurgroep Interventieteams (LSI) in de flat Brandaris heeft geleid tot de sluiting van een voetbalkantine in het postcodegebied. Het pand, eigendom van woningcorporatie Rochdale, is ‘voorlopig dichtgegaan’ maar verdere details zijn geheim omdat de privacy van personen in het geding is.
Over de kantine waren ‘diverse meldingen en misstanden bekend,’ zo staat in het Eindrapport Flexibele Inzet Controlecapaciteit van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, die de proef in de Brandaris evalueerde. Nadere bijzonderheden staan in een geheime bijlage die alleen voor raadsleden beschikbaar is. De Brandaris staat bekend als een flat waar criminaliteit, misbruik van voorzieningen, verwaarlozing, afvaloverlast, diefstal, bedreiging, geluidshinder en een algemeen gevoel van onveiligheid aan de orde van de dag zijn. De pilot moest aan het licht brengen in hoeverre die reputatie terecht is.
Bijna 400 woningen
De flat telt 382 sociale huurwoningen en veel bewoners krijgen ondersteuning vanuit het Jeugd- en Sociaal Wijkteam, vaak vanwege armoede en zorggerelateerde problemen. De centrale doelstelling voor het project Aanpak Brandaris was het vergroten van de leefbaarheid en de veiligheid. Om dat te bereiken werden een aantal ‘harde’ en ‘zachte’ doelstellingen geformuleerd:
- Alle bewoners van de Brandaris in beeld brengen en hen waar nodig zorg en ondersteuning bieden;
- De bewoners ervan bewust maken dat ondermijning niet wordt getolereerd;
- Vermoedens van fiscale, sociale en arbeidsfraude en daarmee samenhangende misstanden zoals woonfraude en illegale bewoning nagaan en in het geval van fraude of misstanden zichtbaar actie ondernemen.
De Landelijke Stuurgroep Interventieteams bestaat uit de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Belastingdienst, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, het Openbaar Ministerie, de politie en de gemeenten die een actie op touw zetten. In Peldersveld was sprake van een Flexibele Inzet Controlecapaciteit (FIC), omdat er sprake was van een relatief klein aantal huishoudens. Er worden tussen de deelnemende instanties geanonimiseerde risicosignalen gedeeld op basis van postcode en huisnummer. Bij meerdere risiciosignalen kan besloten worden dat een adres ‘bespreekwaardig’. De volgende stap is om te bepalen of het adres ook ‘controlewaardig’ is. Is het laatste het geval, dan volgen onder meer huisbezoeken. De flatbewoners waren vooraf ingelicht over het doorlichten van hun situatie.
Enkele cijfers
Die informatie leidde meteen al tot vijftien directe mutaties vanuit de bewoners zelf. Enkele andere cijfers:
- Zesenzestig van de 382 huishoudens van de Brandaris zijn besproken naar aanleiding van meerdere risicosignalen;
- Van de 60 huishoudens aan wie een controlebezoek is gebracht, konden elf dossiers direct na het controlebezoek gesloten worden, omdat er geen bijzonderheden ware
- Van de overige 49 waren er negentien waarop direct een mutatie of melding van toepassing was.
- Dertig controlebezoeken leidden tot een vervolgonderzoek; waarvan twaalf nog niet zijmafgerond;
- Hoewel de financiële resultaten geen doel op zich waren, heeft deze FIC de gemeente op dit moment (exclusief de lopende vervolgonderzoeken) al een besparing opgeleverd van zo’n 95.000 euro op jaarbasis en met de besparingen voor het Rijk erbij komt het totaal op circa 347.000 euro;
- Naar aanleiding van de controlebezoeken zijn veertien meldingen gedaan bij het Sociaal wijkteam. Hierbij ging het onder andere om twee ernstig vervuilde woningen, de behoefte aan financiële ondersteuning en de wens tot hulp bij participatie;
- Om op woonfraude te kunnen handhaven, moeten bestemmingsplannen en mogelijk de huisvestingsverordening worden aangepast.
Nu het eindrapport over het doorlichten van de Brandaris definitief is en de resultaten en opbrengsten vooral positief zijn, smaakt dat voor de gemeente naar meer. ‘De aanbevelingen en geleerde lessen kunnen desgewenst toegepast worden in een groter geografisch gebied,’ aldus het college, wat concreet een gebied met minimaal 20.000 bewoners betekent. Daar gaan dan alle adressen in het postcodegebied onder het vergrootglas, zowel koophuizen als (sociale) huur.
Voorkeursgebieden
‘De voorkeur zou daarbij uitgaan naar het projectgebied Poelenburg, Pelders- en Hoornseveld en Zaandam Zuid,’ schrijft het college aan de raad. ‘Hier wonen ruim 28.000 mensen. Waar Zaanstad een ruim voldoende scoort op leefbaarheid in de leefbarometer, scoren de genoemde buurten ‘onvoldoende’of ‘zwak’. Een wijkgerichte aanpak kan bijdragen aan veiliger en schonere stad, waar mensen met meer plezier wonen.’
