Wat gaat het door de Hoge Raad opgelegde verbod op rookruimtes in onder meer coffeeshops inhouden voor de overlast rond deze zaken? Dat is nog niet duidelijk, omdat er pas vanaf 1 april volgend jaar op gehandhaafd zal worden. Meer rokende klanten op straat? Het is ongetwijfeld iets wat inwoners van het noorden van de gemeente zich ook zullen afvragen als hen wordt gevraagd wat ze van de komst van een coffeeshop vinden. Het puur roken van wiet en hasj gaat overigens niet vallen onder het uitgebreide rookverbod.
Een raadsmeerderheid bestaande uit de Partij voor Ouderen en Veiligheid, Democratisch Zaanstad, de PVV, GroenLinks, Rosa, de Partij voor de Dieren, de SP, Denk, de fractie-Hotaman en D66 staat achter het voorstel van de POV en DZ om de derde Zaanse coffeeshop niet in Zaandam maar in Wormerveer, Krommenie, Assendelft of in de kop van Oud Zaandijk te situeren. Nadat coffeeshop Moonlight in de Czarinastraat de vergunning kwijtraakte wegens de problemen van de eigenaar met justitie is een vergunning vacant. De meeste fracties vinden het een goed idee om die af te geven voor het noorden, zodat de shops beter over de gemeente verdeeld worden.
Drugskoeriers
Volgens de initiatiefnemers Harrie van der Laan (POV) en Jos Kerkhoven (DZ) wordt er momenteel druk met softdrugs heen en weer gereden tussen Zaandam en ‘de Noord’ en gaat het daarbij om waren van onbekende kwaliteit. Volgens Jan Hamming zullen dergelijke runnertjes niet verdwijnen met een coffeeshop in noord en zorgen juist deze koeriers voor de grootste overlast. Hij is als burgemeester en portefeuillehouder Openbare orde en Veiligheid degene die uiteindenlijk beslist over de vestigingsplek van de derde wietwinkel, en niet overtuigd van de voordelen. De concentratie van de drie toegestane shops in het centrum van Zaandam zorgt er nu voor dat er goed te handhaven is. Er een tweede locatie verder weg aan toevoegen betekent waarschijnlijk ook dat er voor het toezicht meer mankracht nodig zal zijn – en dat dus de kosten stijgen. Het is een aspect dat nog moet worden onderzocht.
Draagvlak
Die clustering is de voorstanders juist een doorn in het oog: waarom moet er voor coffeeshops een uitzondering gelden als in alle andere gevallen de spreiding van voorzieningen steevast een belangrijk – en gevoelig – argument is. Alle voorstanders zijn wel overtuigd van de noodzaak van een draagvlakonderzoek onder omwonenden van een eventuele locatie in noord, al is de uitkomst daarvan eigenlijk van tevoren wel duidelijk: hoeveel inwoners van Zaanstad zullen staan te juichen bij het idee van een coffeeshop in de eigen achtertuin? Ergens weggestopt op een industrieterrein, zoals PVV-fractievoorzitter Peter van Haasen voorstelde, zal stuiten op bezwaren van de politie omdat daar toezicht houden vrijwel onmogelijk is. Van Haasen had als bewoner van de Russische Buurt ook nog een andere suggestie: ga eens aan bewoners van de Czarinastraat vragen of zij zitten te wachten op de terugkeer van een shop in hun straat. Ook dat antwoord laat zich raden.
Tegenstanders
De PvdA is er niet van overtuigd dat een decentralisatie van het gebied waar coffeeshops zijn toegestaan de veiligheid bevordert en is daarom tegen, en ook al omdat uit een enquête enkele jaren geleden bleek dat inwoners van Krommenie tegen de komst van een coffeeshop bleken te zijn toen een ondernemer zich daar wilde vestigen. De VVD is geen voorstander van veranderingen in het beleid juist nu dat geëvalueerd wordt en er een proef met legale wiet aan zit te komen. Het CDA is tegen spreiding van de overlast, die de handhaving ook nog eens duurder zal maken. Volgens raadslid Bas Westerhof kweekt aanbod vraag, wat hem op de hoon van de SP kwam te staan. Fractievoorzitter Patrick Zoomermeijer hield hem voor dat die vraag er overal al is en dat kleinere gemeenten dan Zaanstad dit bewijzen: Hilversum bijvoorbeeld heeft zeven shops, Leiden elf en Goes met maar 37.000 inwoners heeft er twee.
Motie
De POV gaat met de wetenschap brede steun te hebben voor het plan nu aan de slag met een motie om de burgemeester aan te zetten onderzoek te laten doen naar de (on)mogelijkheden van een coffeeshop in het noorden. Mocht die er komen, dan is dat niet langer een gegeven waar de gemeente aan vastzit. Sinds vorig jaar hebben nieuwe vergunningen voor wietverkooppunten nog slechts een geldigheid van vijf jaar. Blijkt na vijf jaar dat de spreiding toch een slecht plan is geweest, dan kan de raad alsnog op haar schreden terugkeren.
