Vier particulieren uit Amsterdam hebben ‘het aquarium’ aan de Lagedijk 31 – 33 in Zaandijk gekocht om er kleine appartementen te bouwen in een elf meter hoog woongebouw dat ook de huidige parkeerplaats zal opslokken en pal aan de straat komt te staan. Onder het mom van ‘historiserende bouw’ plannen ze er een gedrocht met balkons aan alle kanten dat niets Zaans in zich heeft.
Dat vertelde voorzitter Nicolaesz Vlaming van de Stichting Cultuurhistorische Belangen Lagedijk de raad afgelopen dinsdag. Hij en vele buren voorzien een ingreep die bezoekers en nieuwe generaties Zaankanters nog tientallen jaren zal verbijsteren: hoe heeft men zoiets ooit toe kunnen staan. Bewoners hebben de afgelopen jaren veel zorg besteed aan de uitstraling van de straat en zijn er trots op: de veerdienst Zaanse Schans – Lagedijk maakt dat toeristen de Lagedijk steeds meer als een onderdeel van die attractie gaan zien. De buurt is niet tegen nieuwbouw, maar wil ‘echte huizen’ die in het straatbeeld passen. Het plan van de Amsterdamse eigenaren is bovendien in strijd met het eigen beleid van de gemeente, betoogde Vlaming: de padenstructuur rond het Weefhuispad zal voorgoed worden vernietigd als de bouw doorgaat.
Beschermen
Het bouwplan is nog niet in het stadium beland dat er bezwaarschriften kunnen worden ingediend, maar de stichting heeft het idee dat er op het stadhuis door ambtenaren ál te welwillend naar wordt gekeken. ‘Wij willen dat gemeente de regie in handen neemt. We hebben als bewoners nog niet mee kunnen praten, maar moeten steeds zelf het initiatief nemen. Wij willen dat de projectontwikkelaar van tevoren weet wat hem te wachten staat en dat gemeente weet hoe wij er als bewoners tegenover staan. Wij willen de Lagedijk beschermen,’ aldus Vlaming. Hoewel de hoogte van het beoogde complex de toegestane hoogte in het bestemmingsplan over overschrijdt, is de stichting er niet gerust op. De huidige ‘Kruimelregeling’ zou de bouw wel degelijk mogelijk kunnen maken.
kruimelregeling hoe verzinnen ze het
NRC:
Een ongerept strand met 35 kruimels
https://t.co/0diGiDcXtP— Strandhuizen Néé (@neestrandhuizen) June 13, 2017
Jaap Schipper
De aanbouw aan wat eens het directiegebouw van de Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij aan de Zaan was en die nu plaats moet maken dateert uit 1960 en verving een gesloopt papierpakhuis. Het ontwerp is van de bekende Zaanse architect Jaap Schipper en naar de huidige smaak geen parel, maar ook niet zonder cultuurhistorische waarde. De buurt wil het gebouw echter best kwijt, maar Vlaming toonde zich diplomatiek: ‘Het is aan de Monumentencommissie om een oordeel over de waarde van het pand te hebben.’ Wat nu de vervolgstappen worden is afwachten: het onderwerp kwam later op de avond tijdens de bespreking van de nieuwe Erfgoedstrategie niet meer ter sprake.
Dat stuk dat als basis moet dienen voor een uitvoeringsagenda werd unaniem lovend ontvangen, al bleven er nog wel vragen over. Zo maakt de VVD zich zorgen dat ‘wonen achter wonen’ – kangoeroewoningen op het erf zodat meerdere generaties op hetzelfde perceel kunnen terechtkunnen – straks langs de lintbebouwing van Westzaan, Assendelft en Krommiedijk onmogelijk zal worden. En dat terwijl die bebouwing er juist het meest geschikt voor is. Ruud Pauw (Rosa) wees erop dat nieuwe monumenten, stopboerderijen en vroege arbeiderswijken ook belangrijk zijn en waarschuwde ervoor de aandacht niet alleen concentreren ‘op groene pandjes en molentjes’. ‘Wie nu een sloopvergunning aanvraagt voor een stolp, krijgt die gewoon. Hoe gaan we de niet-monumentale maar wel behoudenswaardige panden beschermen?’ vroeg hij zich af. Pauw pleitte ook voor meer aandacht voor archeologie, helemaal naar aanleiding van ontdekking van de Romeinse wachttoren in Krommenie.
Klimaatmaatregelen
Jos Kerkhoven (Democratisch Zaanstad) betoogde dat bij historische panden minder hysterisch moet worden gedaan over klimaatmaatregelen bij monumenten, terwijl bijvoorbeeld Christa Neefjes (ChristenUnie) daar weer tergenin bracht dat er bewoners van monumentale panden zijn die dolgraag de energierekening naar beneden willen brengen en warm willen wonen. Rick Schellingerhout van de Partij voor de Dieren was daarentegen van mening dat best een beetje druk op eigenaren van monumenten mag worden gezet om de panden te verduurzamen. Marianne de Boer (Liberaal Zaanstad) kon hem wat dat betreft geruststellen: zelf woonachtig in een niet-monumentale stolp wordt zij nu al ‘doodgegooid met voorstellen voor duurzaamheidsmaatregelen’. Zij kaartte aan andere kwestie aan: hoe kunnen we snel operereren en zorgen dat er niet binnenkort nog wat méér behoudenswaardige panden worden platgegooid terwijl de nieuwe regels nog niet duidelijk op papier staan?
Maatwerk
Wethouder Natasja Groothuismink komt er later op terug. Zij prees de goede samenwerking het Vereniging Zaans Erfgoed en historische verenigingen bij de totstandkoming van de visie. ‘De verduurzaming van monumenten vereist maatwerk. Dat moeten we bijna per pand bekijken. We willen niet op elk pand op de Zaanse Schans zonnepanelen leggen, maar misschien wel op het Zaans Museum,’aldus de wethouder. Zij wil in dit verband de kennis bundelen met bijvoorbeeld Amsterdam, dat ook talrijke monumentale panden heeft en zich voor dezelfde vragen gesteld ziet.
