Hembrugterrein met eerste bewoners op weg naar nieuwe invulling

Op het Hembrugterrein wordt gebouwd aan de eerste woningen en het bijzondere gebied met veel erfgoed is volop in ontwikkeling. De eerste bewoning is een feit nu 20 van in totaal 26 huishoudens zich in de Enclave hebben gevestigd. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet met het stedenbouwkundig plan voor het zuidelijke deel van het gebied.

Het noordelijke deel van het Hembrugterrein is 26 hectare groot, inclusief het Hembrugbos van vijftien hectare, en wordt in fasen ontwikkeld. Het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan voor het noordelijk deel in juni 2023 was het startschot voor de realisatie van ruim 1000 woningen in verschillende categorieën, waarvan 20 procent sociale huur. Maar het bestemmingsplan maakt ook werkfuncties en (buurt)voorzieningen mogelijk zoals een buurtsupermarkt, recreatie, horeca en maatschappelijke voorzieningen.

Gemeente Zaanstad

Het indicatieve woonprogramma voor het noordelijke deel.

Dit voorjaar zijn de eerste drie omgevingsvergunningen verleend voor de eerste vier bouwblokken en in september is gestart met de bouw van de eerste 364 woningen, waarvan 260 sociale huur. Naar verwachting worden de eerste eind 2025 opgeleverd. In het tweede kwartaal van dit jaar is de planvorming gestart voor de volgende fase van nog eens 400 woningen. De verwachting is dat de bouw van deze woningen start in het derde kwartaal van 2025. In overleg met de ontwikkelaars onderzoekt Zaanstad hoe hier ook middenhuur- en betaalbare koopwoningen kunnen worden toegevoegd.

Parkeren

Parkeren moet in de nieuwe buurten vooral aan de randen gebeuren met een parkeergarage in het Rijksmonument gebouw 320 is van start gegaan. Dit is de voormalige machinehal. Deze parkeergarage heeft als uitgangpunt ongeveer 360 particuliere parkeerplaatsen. De realisatie start naar verwachting na de zomer van 2025. Samen met  kleinere particuliere parkeervelden op het maaiveld wordt hiermee invulling gegeven aan de parkeerbehoefte. Bij het realiseren van de eerste fase van de eerste 260 sociale huurwoningen heeft de woningcorporatie conform het geldende parkeerbeleid 105 parkeerplaatsen van de ontwikkelaar afgenomen.

Zaans Industrieel Erfgoed

Gebouw 320 wordt een parkeervoorziening.

Inmiddels rijdt lijn 456 over mhet Hembrugterrein en wordt lijn 63 verlengd via de halte bij de rotonde bij het Hembrugterrein naar busbrug de Vlinder. Naar verwachting zal deze verlenging medio 2025 van kracht zijn. Ook wordt verkend hoe het openbaar vervoer over water kan worden uitgebreid

Enclave en bos

De ligt in de noordoostelijke hoek van het terrein nabij de Havenstraat. Een collectieve opdrachtgeversgroep bestaande uit 26 huishoudens is er in 2023 gestart met de realisatie van woningen en kleinschalige nbedrijfsactiviteiten. Alle bewoners zullen nog dit jaar hun woningen betrekken. Het Hembrugbos bestaat uit twee delen: het naoorlogse bos (Kleibos) en het Plofbos, dat de status van Rijksmonument heeft. Samen vormen ze de basis voor de verdere vergroening en uitwerking van de openbare ruimte van het noordelijk deel van het Hembrugterrein. Beide bossen zijn eigendom van de gemeente en samen dragen ze bij aan de bijzondere sfeer van het terrein.

Zuidelijk deel

Eind 2023 heeft de gemeenteraad met een voorbereidingsbesluit ongewenste ontwikkelingen in het zuidelijke deel van het Hembrugterrein uitgesloten. Belangrijke thema’s in het nog uit te werken stedenbouwkundig plan voor het zuidelijke deel van het Hembrugterrein zijn de woningbouw, school, musea, hotels en evenementen en daarmee gepaardm gaande mobiliteits- en parkeeroplossingen. Naar verwachting zal het stedenbouwkundig plan in het derde kwartaal 2025 af zijn. Nadat het door de gemeenteraad is vastgesteld, wordt gestart met het opstellen van een omgevingsplan om de beoogde functies juridisch mogelijk te maken.

Zamu

Afgelopen zomer heeft ontwikkelaar Hembrug Zaandam tientallen panden verkocht aan Lifeworld.be, kortweg Life. Dat wil een grootschalig museum van internationale allure met de naam Zaanstad Amsterdam Museum (Zamu) realiseren op het Hembrugterrein. Het plan omvat het opnieuw tot leven wekken van meerdere historische en monumentale gebouwen op het voormalige defensieterrein. De meeste van deze gebouwen staan in het zuidelijke deel, waar woningbouw lastig inpasbaar is vanwege de (geluids)hinder door de omliggende industrie. De intentie van Life is om deze panden te vullen met kunst, cultuur en co-working.

Hotels

Bij de ontwikkeling van het zuidelijk deel zijn vooruitlopend op het nog op te stellen stedenbouwkundig plan in 2019 aparte afspraken gemaakt over de ontwikkeling van een hotel naast het terrein van Taets. Ook Het Hem heeft de mogelijkheid om een hotel te realiseren in de voormalige kogelfabriek. Het Hem heeft een omgevingsvergunning om gebouw 429 te transformeren tot kunsthal en met drie lagen te verhogen ten behoeve van het hotel. De cultuurtempel is echter gesloten en het gebouw is nu ook van Life, inclusief de verleende vergunning.

Eerbetoon 

De gemeenteraad heeft de nadrukkelijke wens uitgesproken om een oorlogsmonument op het Hembrugterrein te realiseren en ondertussen heeft de Stichting Joods Monument Zaanstreek bij de gemeente de wens geuit om een monument op te richten voor de joodse werknemers van de Artillerie Inrichtingen. Hoe dit vorm gaat krijgen is nog niet duidelijk. Na het overlijden van de oprichter van het Taets Art and Event Park Peter Tates stemde de raad ook in met een toepasselijk eerbetoon aan deze markante Zaandammer. Samen met het oorlogsmonument zal deze mogelijkheid onderdeel worden van het stedenbouwkundig- en omgevingsplan voor het zuidelijk deel van het Hembrugterrein.