De gemeente treedt volgens onderzoeker Johan Vollenbroek van het bureau MOB alle regels met voeten door Olama Cocoa in Koog aan de Zaan toe te staan enorme hoeveelheden ammoniak de lucht in te sturen. Het bedrijf mag zonder een vergunning in het kader van de Wet natuurbescherming zijn gang gaan zonder zelfs maar om een ontheffing van de vergunningsplicht gevraagd te hebben. Een ontheffing die bovendien niet mogelijk zou zijn. Stilleggen dus, die fabriek.
Volgens het PRTR-register stootte Olam Cocoa in 2017 circa 57.000 kilo ammoniak uit en daarmee staat het in de Nederlandse top vijf op dat gebied. Met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur wil Mobilisation for the Environment (MOB) nu de milieujaarverslagen van de cacaoverwerker over de afgelopen vijf jaar inzien, plus de geldende omgevingsvergunning. Uit jurisprudentie van de Raad van State blijkt volgens Vollenbroek dat er sprake is een beginselplicht tot handhaving en dat uitzonderingen daarop alleen gemaakt kunnen worden indien er sprake is van bijzondere omstandigheden. En die zijn er in dit geval niet.
Unierecht
‘Er is tevens geen sprake van een concreet zicht op legalisatie. MOB ziet voorts niet in dat handhaving in deze situatie onevenredig zou zijn. Verder wil MOB benadrukken dat het gedogen van een situatie die in strijd is met het Unierecht niet toegestaan is op grond van de beginselen van het Unierecht, waaronder het beginsel van loyale samenwerking en unietrouw,’ aldus het schrijven van de onderzoeker aan het college. Hij is ook al de luis in de pels bij de ingebruikname van de biomassacentrale in Zaandam, waar MOB een vernietigend rapport over inleverde maar dat door het college terzijde is geschoven.
Dat Zaanstad de handhaving van de milieuregels bij Olama Cocoa negeert is ook in strijd met uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie, schrijft Vollenbroek. ‘Het is evident dat een dergelijke ammoniak- / stikstofemissie niet kan gaan worden vergund. Gedogen mag alleen op aanvraag. Het bedrijf heeft nooit een verzoek tot gedogen ingediend. U gedoogt op eigen initiatief zonder zelfs maar een verzoek daartoe. Het landelijk en provinciaal gedoogbeleid staan het gedogen op initiatief van het bevoegd gezag niet toe. Gedogen kan alleen schriftelijk en expliciet. Ook aan dit criterium voldoet de huidige situatie niet. Immers, een gedoogbeschikking ontbreekt. U gedoogt ‘onderhands’. U gedoogt informeel c.q. onderhands voor onbepaalde tijd. Ook dit is niet toegestaan.’
Zienswijzen
Deze werkwijze van de gemeente ontneemt bovendien belanghebbenden de mogelijkheid om zienswijzen in te dienen, hetgeen in strijd is met de Algemene wet bestuursrecht. ‘U wordt verzocht om met onmiddellijke ingang een eind te maken aan stikstof- en / of ammoniakemissies door het bedrijf,’ zo besluit Vollenbroek zijn betoog. Ofwel: het college wordt gemaand om het productieproces stil te leggen. Olam heeft overigens ook nog een vestiging in Wormer.
