De SP vraagt zich af in hoeverre huidige en voormalige werknemers van cacaoverwerker Olam in Koog aan de Zaan kampen met gezondheidsklachten die gerelateerd zijn aan de uitstoot van fijnstof. Onlangs werd duidelijk dat Olam Cocoa op plaats vijf staat van ammoniakuitstotende bedrijven in Nederland: in 2017 zo’n 57.000 kilo. De SP gaat ervan uit dat de ammoniak in de buitenlucht verbindingen met stof-, water- en andere deeltjes aangaat en dat daardoor fijnstof neerdaalt. Heeft de inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid daar de afgelopen jaren onderzoek naar gedaan?
Olam heeft twee productielijnen waar cacaobonen worden ver- en bewerkt tot cacaomassa. In de eerste productielijn is in 2015 een maatregel genomen die volgens de emissieregistratie heeft geleid tot een daling van de ammoniakuitstoot met 60 procent, zo bleek na eerdere vragen. Komend jaar zal Olam in de tweede productielijn een maatregel treffen die naar verwachting – bij gelijkblijvende productie – zal leiden tot een verdere vermindering van de ammoniakuitstoot met circa 80 procent ten opzichte van het huidige niveau. De SP wil nu graag weten wat de aanleiding voor de onderneming is geweest om deze stappen te zetten: gebeurde dat omdat de gezondheid van omwonenden leed de fijnstofuitstoot van Olam? Werd er druk uitgeoefend of advies uitgebracht door de GGD of de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied? En in hoeverre hebben de omwonenden van Olam vóór 2015 problemen als astma, COPD, andere luchtwegklachten en hartproblemen ondervonden?
De partij is daarnaast benieuwd of de verminderde uitstoot die volgend jaar wordt verwacht ook betekenen dat de uitstoot van fijnstof ten opzichte van 2019 met 80 procent wordt verminderd en of er tussen 2015 en nu een verbetering te zien is wat betreft luchtwegklachten en hartproblemen bij omwonenden. Ook nog een vraag: heeft Olam altijd binnen de grenswaarden voor emissies geproduceerd en zijn die voor fijnstof in de laatste jaren strenger geworden? De vragen over de gezondheid van (oud-)werknemers van Olam komen op het moment dat nabestaanden van asbestdoden en een asbestpatiënt samen met het Comité Asbestslachtoffers aangifte hebben gedaan tegen fabrikant Eternit in Goor wegens doodslag of, als dat niet kan worden bewezen dood door schuld en zwaar lichamelijk letsel. Bij het bedrijf dat asbesthoudende producten maakte werden medewerkers jarenlang blootgesteld aan asbest, stelt het comité in een verklaring.
Eerste aangifte ooit
De onderneming heeft volgens de aangifte ‘willens en wetens’ tientallen jaren asbest geproduceerd, zonder werknemers en klanten te waarschuwen voor de risico’s. Al in de jaren 60 van de vorige eeuw was bekend dat het inademen van asbestvezels kanker kan veroorzaken, maar tot ver in de jaren 80 heeft Eternit de risico’s van asbest stelselmatig genegeerd, aldus de aangifte. Het is voor het eerst dat een grote werkgever in Nederland strafrechtelijk wordt aangeklaagd wegens een aanslag op de dezondheid van de werknemers. Komt het daadwerkelijk tot een rechtszaak en een veroordeling, dan kan dat grote gevolgen hebben voor andere bedrijfstakken.
S
