Wormerland en Oostzaan richting Zaanstad, Purmerend of Amsterdam geduwd

Een fusie van Wormerland, Oostzaan en Landsmeer (WOL) met de gemeenten Waterland en Edam-Volendam heeft vooralsnog  geen toekomst, zo concludeert verkenner Bernt Schneiders na de afronding van zijn onderzoek. Zijn advies: elk op zoek naar een samengaan met een grotere gemeente, zoals Zaanstad, Purmerend of Amsterdam. Op 15 oktober besluiten de raden over de vervolgstappen in de bestuurlijke toekomst van de drie gemeenten.  

Edam-Volendam kiest bewust voor stabiliteit na de recente fusie met  Zeevang en wil eerst via een bestuurskrachtonderzoek de eigen positie helder krijgen. Waterland kiest voor het eerder genomen besluit om zelfstandig te blijven en richt zich op bestuurlijke stabiliteit en versterking van de interne organisatie. Ook zijn daar zorgen over de financiële lasten die een fusie met WOL met zich mee zou brengen. Schneiders schetst drie richtingen voor de bestuurlijke toekomst van de WOL-gemeenten met de mogelijke voor- en nadelen.

Alternatieven

De weg van de lange adem is een fusie tussen Wormerland, Oostzaan en Landsmeer, met de intentie dat Edam-Volendam en/of Waterland zich in de toekomst alsnog kunnen aansluiten. De korte klap is de verbinding zoeken met Zaanstad of Purmerend op basis van geografische ligging, sociaal-culturele samenhang en economische verbondenheid. Dit vraagt dus om afzonderlijke besluitvorming door de gemeenteraden. De sprong in het duister is een fusie met Amsterdam., aldus de verkenner, die nadrukkelijk wijst op de mogelijke gevolgen voor de Veiligheidsregio Zaanstreek - Waterland van het wegvallen van één van de WOL-gemeenten.

Begrotingstekorten

De begrotingsscan van onderzoeksbureau Necker bracht de risico’s, kwetsbaarheden en kansen van de WOL-fusievariant op (middel)lange termijn in beeld en concludeert dat de structurele financiële situatie van een WOL-gemeente 'kwetsbaar en niet toekomstbestendig' is. Gewezen wordt op 'ingrijpende keuzes op het gebied van belastingen, onderhoud of het voorzieningenniveau' en het meerjarenperspectief laat vanaf 2028 oplopende tekorten zien, met een gezamenlijk tekort van bijna 4,6 miljoen euro in 2028 en 2029. Daarnaast wordt gerekend op een structurele daling van de algemene uitkering van het Rijk met circa 2,6 miljoen euro per jaar.