Het fijnstofonderzoek dat Urgenda liet uitvoeren door het Franse project Ecorc’Air (‘schorslucht’) is afgerond. De Fransen vonden een methode om de depositie van fijnstof door het verkeer te meten via de magnetische meting van ijzerdeeltjes op de schors van platanen, bomen die ieder jaar vervellen. De resultaten zijn verre van bemoedigend.
In het voorjaar van 2023 riep Urgenda burgers op om schors van platanen te verzamelen en in te sturen voor het onderzoek naar fijnstofvervuiling. De achterban reageerde massaal en leverde meer dan 700 monsters in, waarvan het merendeel goed genoeg bleek voor analyse. Via deze link kunnen alle meetpunten bekeken worden. Een blauw punt betekent dat op die boom een jaar lang geen metaaldeeltjes neerkwamen en dat de lucht waarschijnlijk schoon is. Gele punten betekent dat er luchtvervuiling is, oplopend tot zeer ernstige vervuiling op de rode punten. Blauw kwam in Zaanstad niet voor.
De resultaten van het ultrafijnstof onderzoek zijn binnen! Samen met andere burgers hebben we via @Urgenda schors van platanen opgestuurd naar een lab in Frankrijk. De schors laat de hoeveelheid ultrafijnstof over een periode van een jaar zien. (1/9)
Urgenda beschouwt het onderzoek als 'zeer succesvol' door het grote aantal enthousiaste vrijwilligers en het grote aantal succesvolle meetpunten, en voor herhaling vatbaar. Behalve tot meer meetpunten leidt de actie ook tot meer bewustzijn over luchtkwaliteit en fijnstof. 'Nederland telt veel stedelijke meetpunten waar een erg hoge concentratie is gemeten, en waar ingrijpen van gemeenten nodig is. In Amsterdam werden gemiddeld lagere concentraties luchtvervuiling gemeten dan in Parijs. De methode heeft bewezen een goede indruk te geven van vervuiling door wegverkeer,' aldus de vanuit Zaandam opererende organisatie.
Op dit moment is er te weinig data om de methode ook te kunnen gebruiken voor vervuiling door bijvoorbeeld vliegtuigen of industrie. De meetpunten kunnen beleidsmakers en onderzoeksinstituten ondersteunen bij het maken van keuzes: waar zijn meer meetstations nodig, waar lopen burgers veel risico en is meer onderzoek of actie nodig. De resultaten lieten erg lang op zich wachten omdat het Ecorc’Air team steeds meer opdrachten te verwerken krijgt. De onderzoekers Christine Franke, Aude Isambert en collega’s hebben afgelopen jaar gewerkt aan de mobiele app Particollect, die het insturen van samples makkelijker maakt en de gegevens direct opslaat.
