‘Slavernijverleden bron institutioneel racisme’

Foto: Gemeente Zaanstad

‘De erfenis van de slavernij zie je vandaag helaas nog steeds terug in het institutioneel racisme. We herdenken, omdat deze geschiedenis een onderdeel moet worden van ons collectieve geheugen. Het is niet de geschiedenis van een ander, het is onze vaderlandse geschiedenis, hoe duister en pijnlijk ook.’

Dat zei burgemeester Jan Hamming gisteravond bij de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen op 1 juli 1863. Keti Koti (verbroken ketenen) vindt in Zaanstad altijd plaats bij de Anton de Kombrug in Zaandam. ‘Geen mens hoort eigendom te zijn van iemand anders. Mensen zijn geen bezit dat je kunt kopen en verkopen. Toch dachten Nederlanders daar dik 250 jaar lang heel anders over. Vanaf begin 17de eeuw tot ver in de negentiende eeuw verscheepten we mensen als dieren van Afrika naar de West,’ aldus de burgemeester.

Waarschuwing

Keti Koti blijft altijd ook een waarschuwing, zei Hamming. ‘De strijd tegen ongelijkheid, racisme en discriminatie die is er nog steeds. Niet voor niets is de Black Lives Matter beweging actueler dan ooit. Ook de Nederlandse inzending van het Songfestival ging over dit thema. Yu no man broko mi, zong Jeangu. De figuurlijke vertaling: ‘Je kunt me niet breken’. Maar hij zei ook: ‘Toen ik van Suriname naar Nederland kwam, schrok ik van de kleinschaligheid van de viering van Keti Koti. In Suriname is het een nationale feestdag en grootschalig. In Nederland weten mensen helemaal niet eens waar Keti Koti over gaat, hoe de geschiedenis eruit ziet.”

Onderzoek

De Surinaams-Antilliaanse gemeenschap in Zaanstad telt ruim 7500 mensen, een dikke vijf procent van de inwoners. Het afgelopen jaar heeft de gemeente de banden met de  gemeenschap aangehaald om de onderlinge kennis en verstandhouding te bevorderen. Denk en de Partij voor de Dieren dienden zeer recent een motie in voor een onderzoek naar de betrokkenheid van Zaanstad – ontstaan in 1974 – bij de slavenhandel, op grond van ‘signalen dat Zaanstad mogelijk een aandeel heeft gehad in het slavernijverleden’. Daarnaast willen Sebnem Pancar (Denk) en Melchior Mattens (PvdD) formele excuses. De motie is echter schielijk weer ingetrokken.

Misdrijven tegen de menselijkheid

De Dialooggroep Slavernijverleden die vorig jaar juli is ingesteld door het inmiddels demissionaire kabinet meent dat Nederland de slavernij en de slavenhandel moet erkennen als misdrijven tegen de menselijkheid en daarvoor excuses moet maken. Daarnaast moet de overheid bereid zijn om ‘dit historisch onrecht’ en de langdurige gevolgen daarvan zoveel mogelijk te herstellen. Dit alles moet bij wet worden geregeld, zodat ‘duidelijk is dat er geen sprake kan zijn van vrijblijvendheid’.

Het adviescollege met onder anderen muzikant Typhoon en oud-voetballer Edgar Davids heeft ook gekeken naar de effecten van de slavernij op de huidige samenleving, zoals discriminatie en institutioneel racisme. Het rapport Ketenen van het verleden is vandaag voorafgaand aan de nationale herdenking in Amsterdam overhandigd aan minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren.

Nationale herdenkingsdag

Het adviescollege vindt excuses van de minister-president namens de regering noodzakelijk omdat het Nederlands gezag direct of indirect betrokken was bij de slavenhandel. Ook wordt aanbevolen om van 1 juli een nationale herdenkingsdag te maken, waarbij de premier en de koning aanwezig zullen zijn. Dat moet benadrukken dat het Nederlandse slavernijverleden een zaak is voor iedereen en de gezamenlijke geschiedenis vormt. De slavernij en de gevolgen daarvan moeten ook een vast onderdeel worden van de lessen op school en de lerarenopleidingen, aldus het advies.

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen