De Russische Buurt in Zaandam blijft voorlopig de enige wijk in Zaanstad met een buurtvisie: een door de bewoners opgesteld document over waar het met hun leefomgeving naartoe moet. Het college vindt de pilot geslaagd, maar ‘niet elke buurt vraagt in deze mate om een visie en niet in elke buurt zal een dergelijk proces succesvol ingezet kunnen worden’. In de Russische Buurt namen de bewoners zelf het initiatief, dat door de gemeente met ruim 50.000 euro gesteund is.
Er gebeurt veel in de centrumwijk en er zijn veel factoren die de leefbaarheid onder druk zetten: overbewoning en relatief veel tijdelijke bewoners, ondermijnende criminaliteit en afvalproblematiek. Daarnaast heeft de buurt een rijke cultuurhistorie, is hij dichtbevolkt en spelen ook in de directe omgeving allerlei zaken zoals Inverdan, MAAK. en de geplande woningbouw aan de Houthavenkade. De gewoners ‘voelden een sterke behoefte aan het brengen van samenhang in de diverse initiatieven die vanuit de gemeente zijn en worden gestart binnen de buurt en in het centrum en omgeving. Het ontbrak aan een gemeenschappelijk beeld waar naartoe gewerkt werd. Vanwege gebrek aan vertrouwen in de gemeente was de kans op een gedragen visie klein als we het als gemeente zélf zouden doen. Terwijl wel duidelijk was dat er veel ‘burgerkracht’ in de buurt zit. Dus werd in december 2017 de opdracht bij de buurt zelf gelegd,’ aldus het college in antwoorden op vragen van de POV.
Kosten
Na verkennende gesprekken kregen twee bewoners de betaalde opdracht om met de buurt en in samenwerking met de gemeente een buurtvisie op te stellen. Daarvoor declareerden zij in totaal 50.377,94 euro: 15.227,16 euro voor kosten voor externe begeleiding door een gespecoaliseerd bureau en declaraties van hen zelf tot een bedrag van 35.100,78 euro. Dit laatste bedrag bestond grotendeels uit de eigen uren van de twee ondernemers – ‘ze hebben er overigens ruim meer uren aan besteed dan gedeclareerd,’ schrijft het college – en daarnaast uit gemaakte out of pocket kosten, zoals de huur van OBS De Dijk, de inhuur van tekenaars, catering op de buurtavonden et cetera. Aan een nadere uitsplitsing van die kosten wordt nog gewerkt. De ondersteuning die ambtenaren hebben verleend is niet in cijfers uit te drukken, aldus de antwoorden.
Buurtkrant
Wat wel duidelijk is, is dat de eerste buurtkrant van mei dit jaar 1755 euro bruto kostte (1000 stuks van acht pagina’s) en de tweede 2980 euro (1200 kranten van twaalf pagina’s). De wijkkrant wordt bij Werkom gemaakt, maar de redactie, opmaak en verspreiding wordt door bewoners zelf gedaan. Deze kosten komen nog bovenop het aan de twee ondernemers uitbetaalde totaalbedrag. Het ‘is geen beleid dat de gemeente Zaanstad inwoners een salaris van 35.000 euro betaalt voor de inzet in een participatietraject,’ schrijft het college, ‘met dien verstande dat er ook geen sprake is geweest van salaris voor een participatietraject: er is een opdracht verstrekt aan twee zelfstandigen voor het realiseren van een gedragen buurtvisie, waarin de opdrachtnemers verantwoordelijk waren voor het proces, de communicatie en het opleveren van het visiedocument conform de verstrekte opdrachtomschrijving.’
Interviewers
Hun netwerk en positie in en kennis van de buurt waren essentieel om de buurt te mobiliseren en te komen tot een gedragen visie, aldus B & W. ‘Deze opdracht vroeg in omvang en niet-vrijblijvendheid om een betaalde opdracht. Omdat beide opdrachtnemers zelfstandigen zijn, waren zij in de gelegenheid om tijd te maken om deze opdracht aan te nemen en uit te voeren. In dergelijke trajecten is het ook niet ongebruikelijk om een externe opdracht aan een adviesbureau te geven. Deze opdracht is daarmee te vergelijken.’ De overige participerende inwoners hebben geen geld ontvangen voor hun inzet, behalve de mensen die door de beide ondernemers zijn ingehuurd om interviews af te nemen. ‘Bewoners die geïnterviewd werden en bewoners die op de twee buurtavonden meedachten, bewoners die op inhoud participeerden dus, zijn niet betaald.’
