Als Zaanstad ‘groen’ gaat bankieren bij banken die de klimaatdoelstellingen hoog in het vaandel hebben kan dat de gemeente een miljoen euro per jaar kosten. Dat blijkt uit onderzoek naar een dergelijke stap naar aanleiding van een door de raad aangenomen motie om de gevolgen inzichtelijk te maken.
‘Groen bankieren’wordt vaak in één adem genoemd met ‘duurzaam bankieren’ ofwel ‘ethisch bankieren’ en hoewel de invulling kan verschillen is er vaak een relatie met het milieu en de sociale gevolgen van investeringen en leningen. Zaanstad zeilt in bankzaken scherp aan de wind, zo blijkt uit het onderzoek en doet er alles aan om tegen de meest gunstige tarieven (veel) geld te lenen. De meest ‘groene’ banken kunnen noch die tarieven, noch de bedragen leveren.
BNG, ING en ABN Amro
Momenteel loopt 98 procent van het betalingsverkeer van Zaanstad (vorig jaar 580 miljoen euro) via de Bank Nederlandse Gemeenten. Zaanstad heeft daarnaast nog vier betaalrekeningen bij de ING Bank waaraan de automatische incasso’s, de pin-automaten van Burgerzaken, I-deal en de parkeermeters gekoppeld zijn. Daar bedroegen de meer dan 10.000 transacties in 2018 zes miljoen euro. Een rekening bij ABN Amro is bedoeld voor het opnemen en afstorten van contant geld, omdat de BNG Bank die mogelijkheid niet biedt.
Zijn de witwaspraktijken van @ING dan eindelijk dé druppel voor jou om over te stappen? Het is echt heel simpel dankzij de OverstapHulp. Ga vandaag nog groen en sociaal bankieren bij @asnbank of @TriodosNL.
— Wouter Monden (@WouterMonden) September 6, 2018
De huidige wet- en regelgeving hanteert een minimale credit rating van single A voor banken waar rekeningen worden aangehouden en/of geld wordt uitgezet of aangehouden. De ‘groene’ ASN en Triodos hebben geen credit rating en zijn bovendien niet geëquipeerd om betalingsverkeer voor gemeenten met meer dan 100.000 inwoners uit te voeren. Vanwege de wettelijke verplichting tot schatkistbankieren is het, naast het aanhouden van beperkte saldi op betaalrekeningen bij banken, gemeenten alleen toegestaan om overtollige gelden uit te zetten of te beleggen bij de schatkist van het Rijk. ´Groene banken´ komen hiervoor niet in aanmerking.
Europese kapitaalmarkt
De geldgevers van leningen met een looptijd van meer dan een jaar aan gemeenten zijn sinds 2006 beperkt gebleven tot BNG Bank, NWB Bank, Triodos Bank en andere lokale overheden (met name provincies), aldus de notitie aan de gemeenteraad. Daarnaast neemt Zaanstad deel aan het MTN-programma van de BNG die Nederlandse gemeenten rechtstreeks toegang geeft tot de Europese kapitaalmarkt via verhandelbare schuldbekentenissen aan toonder met gestandaardiseerde voorwaarden.
Gunstigste tarief
Zaanstad hanteert tot nu toe als uitgangspunt dat het gunstigste rentetarief voor de gevraagde looptijd en omvang van een lening het beslissingscriterium is. De gemeente heeft de komende jaren (her)financiering en nieuwe langlopende leningen nodig van bijna 50 miljoen euro per jaar. Dat is een maat te groot voor Triodos, ASN en SNS, de banken die op dit moment volgens de Eerlijke geldwijzer het hoogst scoren op het thema ‘klimaatverandering’.
Zal toch niet waar wezen ?
Groen bankieren? Overgrote deel van energieleningen gaat nog steeds naar fossiele energie https://t.co/AYp0RveYI1 via @volkskrant— Frits Hartman (@Hmn46) November 27, 2018
De gemiddelde financieringsbehoefte aan kort geld met een looptijd van minder dan een jaar is voor Zaanstad doorlopend 120 tot 130 miljoen euro en momenteel 177 miljoen euro. Het ging vorig jaar om ruim 80 kortlopende leningen met looptijden variërend van een week tot zes maanden. Korte financiering gebeurt op dit moment nagenoeg allemaal bij pensioen- en verzekeringsmaatschappijen of de sectorbanken BNG en NWB (Nederlandse Waterschapsbank). ‘De namen van de geldgevers wisselen gedurende het jaar en zijn afhankelijk van het feitelijk aanbod op de geldmarkt, limieten en de geldende rentetarieven,’ zo lezen we.
Een half miljoen
De sectorbanken BNG en NWB kunnen wel een deel van de kortgeldbehoefte invullen, maar ook niet altijd tegen de scherpe tarieven die haalbaar zijn bij andere aanbieders op de geldmarkt, mede door de bankenbelasting waarmee grote banken te maken hebben. De verschillen met de scherpste aanbieders kunnen oplopen tot 50 basispunten (0,5 procent). Over een constante opname van rond 130 miljoen euro komt dat neer op mogelijk 500.000 euro per jaar.
Drivaten
De financiële derivaten die door Zaanstad zijn afgesloten sinds 2010 lopen alle bij banken (Rabobank, Deutsche Bank en ING Bank). Deutsche Bank voldoet inmiddels niet meer aan de minimale credit rating, wat betekent dat met de huidige rating geen nieuwe swaps met die bank mogen worden gedaan. Het gebruik van renteswaps in combinatie met scherp geprijsde kortlopende leningen levert Zaanstad tot nu toe een extra voordeel op van circa 50 basispunten (0,5 procent).
Uitgaande van een minimale omvang van tien miljoen euro per swap kan het voordeel dat behaald kan worden in vergelijking met reguliere langlopende leningen van gelijke omvang tot circa 50.000 euro per jaar bedragen. Voor de gehele huidige hoofdsom van de lopende swaps van 77 miljoen euro komt dat neer op bijna 400.000 euro per jaar.
Beschik- en betaalbaarheid voorop
Bij financiering zijn beschikbaarheid en betaalbaarheid de twee centrale en belangrijkste risico’s, zo waarschuwt de brief. ‘Zaanstad voert al jarenlang een consistent en consequent financieringsbeleid waarbij, binnen de kaders van de geldende wet- en regelgeving, prudent en gegeven de mogelijkheden van de actuele geld en kapitaalmarkt, de financieringskosten zo veel mogelijk worden gereduceerd.’
