Het college vindt het moeilijk om de kwaliteit van de lokale burgerparticipatie te beoordelen en het gesprek hierover te voeren, omdat dit vanwege het ontbreken van kaders noodgedwongen op basis van onderbuikgevoelens en incidenten gebeurt. Er is behoefte aan een gemeenschappelijk beeld over participatie en een toetsingskader.
Zowel de raad als het bestuur – de raad als het college- en in het verlengde daarvan de ambtelijke organisatie – zoeken naar handvatten. BurgerparticitatieIn de Omgevingswet die op 1 januari van kracht wordt staat dat gemeenten in participatiebeleid moeten vastleggen hoe dat wordt vormgegeven en welke eisen daarbij gelden. Het huidige participatiebeleid van Zaanstad is daarom aan herijking toe. De regering wil de betrokkenheid van inwoners bij de uitvoering en evaluatie van beleid van hun gemeente versterken en ervoor zorgen dat burgers meer mogelijkheden krijgen om zelf overheidstaken uit te voeren. Dit wordt ook wel het uitdaagrecht of ‘right to challenge’ genoemd.
Inzicht ontbreekt nog
Nu moet er een gemeenschappelijk beeld ontwikkeld worden over hoe deze doelstellingen verwezenlijkt kunnen worden. De complexe opgaves in de Zaanse samenleving vragen om samenwerking: de gemeente, inwoners en partners hebben elkaar hard nodig. Ook de Zaanse maatschappelijke initiatieven zijn hierbij van vitaal belang. Een gemeentebrede evaluatie van het participatiebeleid is er tot nu toe niet geweest. Het is gebleven bij het uitpluizen van van de rails gelopen processen.
De Omgevingswet en een daarbij aansluitende wijziging van artikel 150 van de Gemeentewet stellen nauwelijks inhoudelijke eisen of beperkingen aan participatiebeleid. Het wetsvoorstel voor de Gemeentewet schrijft voor dat de gemeentelijke inspraakverordening – hier de Inspraakverordening Zaanstad 2006 – wordt gemoderniseerd en verbreed naar een participatieverordening met veel explicietere regels voor de manier waarop inwoners betrokken worden in verschillende fasen van het
beleidsproces. Daarin moet ook het uitdaagrecht een plek krijgen.
Visie
Begonnen wordt nu met een visie op lokale democratie en participatie. Die stelt vast wat participatie is en welke doelen ermee moeten worden behaald, hoe de interactie tussen inwoners en de gemeente kan verbeteren, wat zijn de uitgangspunten zijn bij participatie(processen), wie welke rol speelt en hoe een toetsingskader eruit kan zien. Een adviesgroepje van vijf tot zeven inwoners zal meedenken en adviseren over de visie. Zij worden geworven via bestaande gremia zoals de Adviesgroep Cliëntenparticipatie en adviesgroepen van verschillende MAAK-gebieden.
