Zaanstad werkt aan een Plan van Aanpak Energiearmoede 2.0 voor 2024 en 2025. Dit gebeurt in samenwerking met het Pact Poelenburg / Peldersveld, omdat zich daar een groot deel van de doelgroep bevindt en er door het Rijk aanvullende middelen zijn toegekend voor het bestrijden van energiearmoede in Zaandam Oost.
Vanwege de onverwachte en forse prijsstijgingen van energie in 2022 was de aanpak de afgelopen twee jaar primair gericht op concrete maatregelen om het gebruik te verlagen. Zaanstad kent ten opzichte van andere gemeenten een relatief laag gemiddeld inkomen per inwoner, maar de (kans op) energiearmoede hangt daarnaast ook samen met de hoogte van de energierekening en de duurzaamheid van de woning. Zaanstad hanteert de definitie van TNO om de groep die lijdt onder energiearmoede aan te duiden: ‘Huishoudens met een laag inkomen in combinatie met een hoge energierekening en/of een slecht geïsoleerd huis.’
Volgens deze definitie en de data van TNO speelde de problematiek van energiearmoede in 2022 bij negen procent van de Zaanse huishoudens, dus op ongeveer 6300 adressen. In Pelders- en Hoornseveld wonen relatief de meeste huishoudens in deze situatie: bijna achttien procent van het totaal. Energiearmoede komt veel voor in alle wijken in Zaandam Oost, maar ook in
Oud Zaandijk. Andere aandachtswijken zijn Krommenie en Wormerveer Noord. In Wormerveer Noord is het aantal huishoudens met energiearmoede acht tot twaalf procent. In Assendelft Noord, Zaandam Noord, Nieuw West en Westerkoog komt energiearmoede het minst vaak voor. Het aantal huishoudens met energiearmoede in Wormerveer Zuid is 3,5 procent.
Energiearmoede heeft raakvlakken met duurzaamheid, bestaanszekerheid, leefbaarheid en kansengelijkheid. De gemeente wil aan de ene kant het probleem op korte termijn concreet aanpakken in de wijken waar dat het grootst is, en aan de andere kant met verschillende instrumenten in alle wijken voor structurele oplossingen zorgen. ‘Het streven is om tot een energietransitie te komen waarin de energierekening voor alle inwoners draagbaar is. Mensen met een laag of middeninkomen trekken bij de energietransitie vaak aan het kortste eind. Ze zijn afhankelijk van de verhuurder of hebben geen geld om te investeren in isolatie of een warmtepomp,’ schrijft het college aan de raad.
Geen energiekloof
‘Draagvlak en acceptatie voor de energietransitie kunnen gerealiseerd worden als de besluitvorming transparant is en de lusten en lasten eerlijk verdeeld worden. Dus ook voor mensen die niet in energiearmoede leven, is het van belang dat iedereen mee kan doen.’ De verschillen tussen inwoners mogen niet te veel oplopen: het streven is betaalbare duurzaamheid met een focus op de plekken waar de doelgroep sterker vertegenwoordigd is. Er wordt geïnvesteerd in goede samenwerking met partners zoals de woningbouwcoöperaties.
