Vooral dubieuze huisbazen verdienen aan Bulgaarse arbeidsmigranten

NRC is in de wereld van de Bulgaarse arbeidsmigranten in Zaandam Oost gedoken met de vraag 'wie verdienen er aan arbeidsmigratie?' Het antwoord in het kort: de werkenden nog het minst. 'Ze betalen te hoge huren, wonen in slechte woningen, worden slecht of niet betaald, of ingezet bij fraude met onder meer zorg en hypotheken.' Een in opdracht van de gemeente opgesteld rapport legde de achtergronden al bloot.

Een politieman vertelde NRC  over een bovenwoning met zeven matrassen, die voor 500 tot 600 euro per maand werden verhuurd aan Bulgaarse migranten. Daar is een stokje voor gestoken, zodat de huisbaas er zo'n 4000 euro per maand op achteruit gegaan is. Waar de gebruikers nu slapen is de vraag. 'Foute figuren hebben hier in Zaandam een verdienmodel gebouwd rond kwetsbare en afhankelijke arbeidsmigranten,' zegt de politieman ook. NRC sprak ook met bewoners van Peldersveld en vooral Poelenburg, dook in rapporten en cijfers, interviewde hulpverleners en andere deskundigen, bezocht een school, een buurthuis en een moskee, en ging mee met een handhavingsactie van de gemeente.

Liberalisering woningmarkt

'Uit dit alles komt naar voren dat veel van de problemen van en met de Bulgaarse migranten worden verergerd en deels zelfs veroorzaakt door de liberalisering van de woningmarkt in de afgelopen decennia,´' aldus de krant. 'Woningen die ooit collectief bezit waren, zijn nu in handen van particuliere huiseigenaren.' En die hebben lang niet altijd goede bedoelingen. Het leidt tot problemen in de buurt, zoals vervuiling. 'De Bulgaren hebben geen pas voor de vuilcontainer omdat ze vaak met zoveel in één appartement wonen dat ze zich van hun huisbaas niet mogen inschrijven. En dus gooien ze het afval zo van het balkon.' 

Woningen teruggekocht

'In Nederland wordt een woning huren al 30 jaar consequent ontmoedigd, ten gunste van het kopen,' zo wordt directeur Harry Platte van Parteon geciteerd. Corporaties verkopen woningen onder meer om renovatie en nieuwbouw te kunnen betalen. In Poelenburg en Peldersveld is het corporatiebezit nog altijd hoog (61 procent van alle woningen), maar lager dan in 2013 (63,5 procent). 'Door de verkoop kregen we een publiek dat we niet wensten,' vertelt Platte. Parteon is in 2022 gestopt met het verkopen van woningen. 'Alle woningen die nu te koop worden gezet in de Pharus-flat en de Perim-flat ernaast, kopen wij op.' Die worden vervolgens verhuurd aan bewoners die wat toevoegen aan de buurt, zoals verpleegkundigen, politieagenten en leraren.

'Er is onder Bulgaren enorme woningnood,' weet een hulpverlener. 'Vandaag kwam iemand bij mij die maandelijks 1950 euro huur betaalt. Hij en zijn familie moeten nu uit de woning, omdat de huisbaas het pand gaat laten opknappen en dan voor nog meer geld wil verhuren. De man was al blij dat hij überhaupt een woning had.' Over de kinderen in Zaandam Oost leven grote zorgen. Ze hebben vaak een achterstand en hun ouders vaak geen tijd om naar school te komen omdat ze beiden werken.

Dubieuze transacties

Bulgaren arriveren hier vaak al met een schuld, omdat ze voor hun komst moeten betalen. Het zou vaak gaan om ongeveer 5000 euro en dat geld moet snel worden terugbetaald, waardoor ze in het begin bijna geen geld krijgen voor hun werk. Dat kan werk zijn als glazenwasser, of als bouwvakker. Door de  schuld voelen de Bulgaren zich vaak gedwongen om mee te werken aan dubieuze transacties. 'Dan wordt er op hun naam een hypotheek aangevraagd bij een bank, met vervalste papieren over inkomen,' legt de politieman uit. 'Met dat geld wordt een pand gekocht, dat dan weer verhuurd kan worden aan migranten.'