De VVD in Zaanstad is gealarmeerd door een bericht in het blad Binnenlands Bestuur, waaruit blijkt 80 procent van de gemeenten van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) te weinig geld krijgt voor het betalen van bijstandsuitkeringen.
Dat komt doordat een aantal belangrijke factoren niet worden meegenomen bij het vaststellen van de bijstandsbudgetten. Zo wordt er onder meer geen rekening gehouden met de uitkeringen voor statushouders en geld dat al eerder is gebruikt om tekorten te dichten, blijkt uit onderzoek in opdracht van Divosa. De VVD heeft er vragen over gesteld aan de wethouder.
Hoe zit dat in Zaanstad?
De partij wil weten hoeveel bijstandsuitkeringen er in Zaanstad naar statushouders gaan, of het aandeel van uitkeringen aan statushouders de afgelopen jaren is toegenomen en of Zaanstad ook een tekort heeft dat (gedeeltelijk) ontstaat doordat er geen budget is ontvangen voor uitkeringen voor statushouders. De fractie vraagt zich bovendien af of er nog meer regelingen voor statushouders zijn waar geen vergoeding van het Rijk tegenover staat.
Aanzienlijke weeffouten
Er blijken vier aanzienlijke weeffouten in de berekenwijze van het Rijk te zitten. Zo worden kortingen in verband met de vangnetregeling niet meegenomen. Gemeenten met een tekort op de bijstand van meer dan vijf procent kunnen een beroep doen op die regeling, maar het geld dat in dat kader wordt bijgelegd, wordt twee jaar later weer verrekend met het totale bijstandsbudget. Een sigaar uit eigen doos, dus en de VVD wil weten of dit ook in Zaanstad aan de orde is.
Zo zijn gemeenten in 2018 al meteen 2,3 procent van het bijstandsbudget kwijt als ze twee jaar geleden een beroep op de vangnetregeling hebben gedaan.
Aantallen en beleid verliezen voorspellende functie
Daarnaast stellen de onderzoekers dat de werkloosheid onder de beroepsbevolking en het beleid om mensen aan het werk te krijgen steeds minder betrouwbaar worden als voorspellende factor. Nu mensen met een arbeidshandicap door de participatiewet zijn ingestroomd in de algemene groep werklozen, zullen beleidsmaatregelen naar verwachting minder snel effect sorteren.
Veel burgers komen niet voor in werkloosheid cijfers. 1 uur werken is niet werkloos, geen ww meer en geen recht op bijstand. pic.twitter.com/HL3dbhgEsv
— Mieke (@TGIFinBrasil) December 19, 2017
Ook stelt het ministerie van SZW zelf de budgetten bij op basis van verwachte beleidseffecten. De manier waarop dit wordt gedaan is volgens de onderzoekers niet transparant.
Tekort van 360 miljoen euro
Divosa vroeg in september al aandacht voor de te lage bijstandsbudgetten. Dit jaar was het derde jaar op rij waarin gemeenten niet genoeg geld van het Rijk krijgen om aan hun bijstandsverplichtingen te voldoen. Vorig jaar bedroeg het tekort zes procent, omgerekend 360 miljoen euro. Maar liefst 80 procent van de gemeenten had dat jaar niet genoeg geld om de uitkeringen te betalen.
Divosa wijst erop dat de plicht van het Rijk om gemeenten een toereikend budget voor de bijstand beschikbaar te stellen bij wet is vastgelegd.
