Zaanse Schans allesbehalve een veilige plek voor toeristen

De pilot met de Zaanse Schans Card heeft uitgewezen dat bezoekers daar niets voor voelen, maar de proef had nog een andere component. Eén van de doelstellingen was om, met het groeiend aantal toeristen in de komende jaren, een analyse te maken van de bezoekersstromen op de Zaanse Schans van de beheersbaarheid van de verschillende vormen van mobiliteit. Om maar met de deur in huis te vallen: de Schans is voor bezoekers geen veilige plek.

Bezoekers die gefocussed zijn op de locatie en de molens hebben 'zeer beperkte aandacht' voor bebording en bovendien de neiging om allemaal achter elkaar aan te hobbelen. Op het molenlint gebeurden tijdens de pilot die van 10 juni tot 1 september duurde meerdere ongelukken, Het looppad is smal en bezoekers verdringen elkaar, niet alleen op het pad maar ook ook op en rond de molens. Het fietspad op de Kalverringdijk in combinatie met de mensenmassa leidt tot 'zeer gevaarlijke situaties'. Door de grote drukte lopen veel toeristen op het fietspad en dat is - zeker in combinatie met de opkomst van de snelle elektrische fiets -  vragen om problemen.

De Kalverringdijk wordt bovendien verschillende momenten van de dag als sluiproute richting Wormer en als toeleveringsweg gebruikt, volgens de evaluatie van de pilot. Er is dus veel bestemmingsverkeer. 'Deze verkeersstromen maken de situatie extra gevaarlijk, zeker in combinatie met de aanwezigheid van (elektrische) fietsen.' Inzet van verkeersregelaars zou dit in betere banen kunnen leiden, maar daar heeft Stichting de Zaanse Schans naar eigen zeggen niet de financiële middelen voor.

Het faciliteren van comfortabele en veilige bezoekersstromen is slechts beperkt mogelijk binnen openbaar toegankelijk gebied, is één van de conclusies: zolang de Schans openbaar is kan in principe elke bezoeker op elk moment van de dag komen. Maar doordat de meeste mensen op hetzelfde moment komen en gedeeltelijk in groepen  ontstaan opstoppingen. Niet alleen op de Schans maar ook van en naar de attractie gaan bezoekers hun eigen gang: een all-in kaartje, een los kaartje of de Zaanse Schans Card maakt geen enkel verschil in hun vervoerskeuze. 'Er is geen mogelijkheid om met wel, geen of een goedkoper ticket mensen te motiveren om met bijvoorbeeld het openbaar vervoer te komen.'  

Het begeleiden van bezoek via een pad achter het Zaans Museum werkt wel. Tijdens de pilot is een pad gemaakt achter het parkeerterrein en het museum langs en een verkeersregelaar heeft gedurende de eerste periode van de pilot bezoekers die waren uitgestapt bij de bushalte - ook uit touringcars - begeleid richting de entree. Het laatste deel van de pilot werd geen begeleiding meer gegeven maar moesten bezoekers het doen met de bebording. In beide gevallen zorgde het pad voor minder kruisverkeer tussen voetgangers en auto’s in het parkeergebied rond het Zaans Museum en daardoor voor een veiligere en beheerbare situatie, aldus de evaluatie.

Er is gebrekkige capaciteit om parkeren, in- en uitstappen en veiligheid van auto, bus, taxi en fiets in het gebied rondom de Zaanse Schans afdoende te faciliteren. Het parkeerterrein is te klein nu het bezoek aan de Zaanse Schans in het afgelopen decennium, de coronaperiodebuiten beschouwing latend, gestegen is tot meer dan een miljoen bezoekers per jaar. 'Dat brengt nieuwe vraagstukken van openbare orde en veiligheid met zich mee,' maar oplossingen laten op zich wachten.