Pilot Zaanse Schans gaat gemeente de volle 350.000 euro kosten

De pilot druktebeheersing en entreegelden op de Zaanse Schans van 10 juni tot 1 september gaat Zaanstad het hele maximaal beschikbare bedrag van 350.000 euro kosten vanwege de tegenvallende opbrengsten. De samenwerkende erfgoedorganisaties op de Schans moeten concluderen dat animo voor vrijwillige ticketaankoop een utopie is. Maar de ondernemers werkten ook tegen, klaagt Stichting de Zaanse Schans.

De pilot werd in drie fasen uitgevoerd. In de eerste fase tot 14 juli werden Tickets Zaanse Schans aangeboden bij onder andere twee centrale verkooppunten. Met hulp van borden werden bezoekers via een korte of lange route over de Zaanse Schans geleid. In de tweede fase van 15 juli tot en met 11 augustus werden de centrale verkooppunten en informatiepunten gesloten. Losse kaarten voor erfgoedlocaties en musea waren mogelijk en de Tickets Zaanse Schans waren alleen online verkrijgbaar.  In de derde fase van 12 augustus tot en met 1 september werd de bewegwijzering verwijderd en de extra verkeersregelaar naar huis gestuurd.

De pilot was opgezet rond twee vragen over druktebeheersing en over ticketing: met welke maatregelen kan de drukte worden beheerst op de Zaanse Schans en kan centrale ticketing een basis vormen voor de ontwikkeling van een duurzaam exploitatiemodel? De eerste week was zeer regenachtig, waardoor zichtbaar minder bezoekers de Schans aandeden. Bij de start van de tweede week werd de pilot het doelwit van onaangekondigde acties van een deel van de ondernemers en winkeliers tegen de all-inclusive ticket. Voor veel bezoekers was de verwarring compleet, zowel fysiek als online.

Optionele kaartverkoop kan niet op tegen gratis toegankelijk gebied,  luidt de conclusie nu. 'Hoewel het aanschaffen van een ticket Zaanse Schans een veel meer verdiepende ervaring geeft zal de mogelijkheid om de Zaanse Schans gratis te betreden het lastig zoal niet onmogelijk maken om voldoende bezoekers over te halen om een ticket aan te schaffen,' aldus de stichting. Touroperators prefereren in algemene zin een gratis bezoek om kosten te besparen en tonen dat ook in hun parkeergedrag: bezoekers worden bij de reguliere bushalte uit de bus gelaten en het voertuig gaat verderop staan waar dat gratis kan. En parkeerinkomsten zijn essentieel voor de instandhouding van het historische wijkje.

Her reguleren van bezoekersstromen is slechts beperkt mogelijk binnen openbaar toegankelijk gebied, heeft de pilot uitgewezen. Zo lang het gebied openbaar is kan in principe elke bezoeker op elk moment van de dag komen, hooguit met als belemmering dat het parkeerterrein vol is. Doordat de meeste bezoekers op hetzelfde moment komen en gedeeltelijk in groepen ontstaan opstoppingen. Hoe meer en hoe groter de groepen hoe meer opstoppingen en het gevoel van drukte.

Voor de Zaanse Schans bestaat volgens onderzoek de optimale dagcapaciteit uit 7740 bezoekers, rekening houdend met de gangbare (huidige) bezoekersmix. Hogere bezoekersaantallen zullen niet meteen leiden tot echte duurzaamheidsproblemen in termen van de bescherming en het behoud van het erfgoed en de natuurlijke omgeving, maar hebben wel een invloed op de bezoekerskwaliteit en -tevredenheid. Eén van de hoofddoelen van de gemeente is  om de leefbaarheid, (verkeers)veiligheid en authenticiteit van de Zaanse Schans te waarborgen door stabilisering van het bezoek, het toewerken naar beheersbare drukte in het hoogseizoen en het beperken van overlast door meer regie te voeren op de customer journey.