Vleermuizen krijgen betere bescherming door uitspraak RvS

Als eem woningeigenaar de spouwmuren wil isoleren moet hij eerst voldoende ecologisch onderzoek laten doen naar de aanwezigheid van vleermuizen, aldus de Raad van State vandaag in de uitspraak in een Utrechtse zaak met een landelijke impact. De RvS is zich ervan bewust dat het isoleren van spouwmuren energie bespaart, maar vleermuizen zijn wettelijk beschermd en daar valt niet zomaar onderuit te komen.

De provincie Utrecht vond dat een bedrijf met zijn werkwijze de zorgplicht uit de Wet natuurbescherming overtrad. Het bedrijf gebruikte onder andere endoscopisch onderzoek bij het opsporen van vleermuizen, waarbij met een camera in de spouwmuren wordt gekeken. De provincie legde het bedrijf in 2019 daarom een dwangsom op om deze werkwijze te staken en om af te dwingen dat het bedrijf ecologisch onderzoek zou (laten) uitvoeren naar de aanwezigheid van vleermuizen. Daar gaat 's lands hoogste bestuursrechter in mee. Vooral kleine dwergvleermuizen kruipen vaak in spouwmuren en bij onderzoek met een camera is de kans groot dat ze over het hoofd worden gezien, want een dwergvleermuis is maar zo groot als een luciferdoosje.

Normaal gesproken maakt de bestuursrechter alleen gebruik van informatie die procespartijen in een rechtszaak aanleveren, maar soms heeft hij behoefte aan meer of andere informatie. In deze zaak met belangen zoals het behalen van de klimaatdoelen, financiële gevolgen voor woningeigenaren en ondernemingen maar ook het beschermen van vleermuizen werd begin januari besloten om in deze zaak de zogenoemde amicus curiae-procedure te volgen. Met de inbreng van externe personen en organisaties (meedenkers) wilde de RvS een beter en breder inzicht krijgen in de maatschappelijke gevolgen van de te nemen beslissing.

In totaal reageerden 46 personen en organisaties

, waaronder bedrijven in de isolatiebranche, ecologische onderzoeksbureaus, ministeries, provincies, woningcorporaties, de bouwsector, verenigingen en stichtingen die zich inzetten voor soortenbescherming, verenigingen van woningeigenaren en van gemeenten en individuele personen. Uit de reacties van de meedenkers blijkt dat er sinds 2019 veel ontwikkelingen zijn geweest en werkwijzen zijn gevonden voor een grootschaligere aanpak van woningisolatie, waarbij ook de bescherming van vleermuizen wordt betrokken. Deze nieuwe werkwijzen zijn voornamelijk gericht op woningbouwverenigingen en andere partijen die veel woningen in een bepaald gebied bezitten, maar zouden ook voor particulieren uitkomst kunnen bieden. Die maakten echter geen deel uit van deze rechtszaak.