Ondernemers pikken betalen voor de Schans niet; ook gemeente kwaaie pier

De beide ondernemersverenigingen op de Zaanse Schans voelen zich gechanteerd door de gemeente die een verplicht ticket voor bezoekers van de attractie wel ziet zitten. Dat is een idee van de erfgoedpartijen voor een duurzaam verdienmodel, waar de ondernemers helemaal niets in zien. Zij claimen dat hun voortbestaan afhangt van openbaarheid van het wijkje en vragen tijd voor een eigen, alternatief plan.

'In onze gesprekken hebben wij meermaals kenbaar gemaakt dat de openbaarheid van het gebied van essentieel belang is voor de ondernemers, maar u heeft aangegeven hier geen gehoor aan te willen geven en dat u het noodzakelijk acht om een verplicht ticket in te stellen. Indien de ondernemers niet akkoord kunnen gaan met een verplicht ticket heeft u aangegeven om over te stappen op een verplicht ticket met een juridische grondslag,' aldus een brief van De de ondernemersverenigingen OVZS en OV1509 aan de wethouders Stephanie Onclin en Wessel Breunesse.

Kernwaarde

Die stelden eerder dat de ambitie voor een duurzaam exploitatiemodel niet nieuw is. 'De ondernemers hadden echter nimmer verwacht dat bij een dergelijk exploitatiemodel de openbaarheid van het gebied ter discussie zou worden gesteld,' schrijven de ondertekenaars. 'De openbaarheid van het gebied is immers een van de kernwaarden van de Zaanse Schans. U bent daarnaast in eerdere stadia zeer onduidelijk geweest in uw bewoording omtrent de uitvoering van het duurzaam exploitatiemodel, aangezien u enerzijds aangaf dat de klanten van de ondernemers te allen tijde vrije toegang tot het gebied behouden, maar anderzijds dat alle nationale en internationale toeristen in de toekomst een verplicht ticket moeten aanschaffen.' 

Algemene belangen

In de Ontwikkelstrategie voor de Schans staat dat dit een openbaar gebied is en dat de gemeente primair de publieke verantwoordelijkheid draagt om de algemene belangen in het gebied te waarborgen voor de bewoners én ondernemers. De gemeente zorgt ervoor dat de Schans en omgeving veilig, leefbaar en bereikbaar zijn. 'Bezoekers zijn hier altijd te gast.' Het verwijt dat de ondernemers  jarenlang de gelegenheid hebben gehad om op de Ontwikkelstrategie te reageren en met eigen initiatieven te komen maar passief zijn gebleven werpen de verenigingen verre van zich. Zij probeerden het wel, maar werden consequent dwarsgezeten door de erfgoedpartijen. 

Er is inmiddels helemaal geen communicatie meer tussen de twee groepen belanghebbenden, aldus de brief aan Onclin en Breunesse. 'Echter, in plaats van deze communicatie te verbeteren en de partijen bij elkaar te brengen heeft u ervoor gekozen om één van de grondbeginselen van de Zaanse Schans, te weten de openbaarheid van het gebied, wat tevens van essentieel belang is voor de ondernemers, aan de kant te schuiven ten faveure van de door de erfgoedpartijen en de gemeente zelf gecreëerde financiële problematiek.'

Zaans Museum

Vooral de houding van het college richting de Stichting Zaans Museum die 'al sinds haar introductie in 1998 op de Zaanse Schans geen sluitende begroting heeft' moet het ontgelden. 'De gemeente heeft de afgelopen decennia de gelegenheid gehad om iets te ondernemen om de begroting van het Zaans Museum sluitend te krijgen. Dat is niet gebeurd. De financiële problematiek heeft zich hiermee in de afgelopen decennia ontwikkeld, waarbij Zaanstad en de erfgoedpartijen geen actie hebben ondernomen en de huidige situatie daarmee zelf hebben geconstrueerd. Uw voorstel is vervolgens om de partijen die hebben geanticipeerd op de toekomst thans zonder enige waarschuwing voor een keuze te stellen die een zeer nadelig effect zal hebben op hun bedrijfsvoering en rentabiliteit.'

Voorzetting gesprek

De ondernemersverenigingen schrijven nog steeds waarde te hechten aan het gesprek met de gemeente, 'maar wel onder de voorwaarde dat deze gesprekken serieus worden genomen en onze belangen serieus worden meegewogen in de besluitvorming. Dit pretendeert u te doen, maar ondertussen confronteert u de ondernemers met een voldongen feit: dat nationale en internationale bezoekers verplicht een ticket zullen moeten aanschaffen voor toegang tot de Zaanse Schans en dat het gebied aan de openbaarheid onttrokken moet worden. Ook voor onze wens om een alternatief plan op te stellen, na kennisname van de huidige ontwikkelingen, lijkt u ons geen ruimte te geven.'

Premature uitlatingen

De relatie tussen de erfgoedpartijen en de ondernemers is onlangs verder beschadigd doordat de eeerste gedurende de toeristische beurs ITB van begin maart 2025 al aan derden communiceerden dat het verplichte ticket 'met 99,9 procent zekerheid zal worden ingevoerd'. Dit werd bevestigd een mailing van de erfgoedpartijen op 18 maart naar touroperators. 'Dit schaadt bij voorbaat onze bedrijfsvoering en heeft een negatief effect op de ondernemers, zonder dat de ondernemers in deze aanpak zijn betrokken. Het feit dat de erfgoedpartijen zich vrij voelen om dergelijke uitspraken te doen is helaas kenmerkend voor de situatie op de Zaanse Schans.'