De provincie vestigt deze week de aandacht op Jongwijs in Westzaan in de Zomertoer van NH Nieuws. Stadsherstel Amsterdam kocht het aan en zorgde voor de restauratie en inmiddels wordt tot 14 augustus het openingsfeest gevierd in de lunchroom, bakkerij, Bed & Breakfast, rouwkamer en picknicktuin.
De geschiedenis van het Rijksmonument aan de J. J. Allanstraat voert terug tot het vierde kwart van de zeventiende eeuw, toen er een paltrokmolen werd gebouwd. Die werd verkocht in 1700 om te worden herplaatst in Zaandam West. De huidige J. J. Allanstraat 119 – 121 komt al min of meer in zijn huidige vorm voor op de kadastrale minuut van 1828. Een lange bakkersgeschiedenis volgde: al in 1832 was het pand in eigendom van bakker Volkert Veldhuis.
Laatste bakker
De laatste bakker was Cor Smit, die de onderneming in 1929 overnam van J.A. de Jong. Na 35 jaar ging in 1964 het laatste brood over de toonbank, toen bakkerij De Tarweakker zijn deuren sloot. In 1972 werd de overbodig geraakte bakkersoven voor de laatste keer gebruikt, waarna ook dit laatste tastbare onderdeel van de bakkerij gesloopt werd. Daarna herinnerde alleen de naam van de naastgelegen Tarweakkersloot nog aan dit bakkersverleden.
Weinig van over
In de loop van de eeuwen is het pand grondig onder handen genomen. Het was toen Stadsherstel te hulp schoot flink verzakt, de vloeren om de centraal geplaatste schoorsteen – die wel op de oorspronkelijke hoogte gebleven leek te zijn – liepen extreem scheef. De palen van zeven meter die bij een gedeeltelijk funderingsherstel in de 20ste eeuw waren gebruikt, zaten ‘op kleef’ in de grond. Veel korbelen waren verdwenen en ook van het interieur was weinig bewaard gebleven, met uitzondering van vermoedelijk de spiltrap vanuit de keuken naar de zolder. Hoe het er nu aan toegaat is te zien in de video op Twitter of op Facebook.
Deze week staat #jongwijs centraal in de #zomertoer van @NHNieuws. Het monumentale pand is gerestaureerd en heeft een nieuwe bestemming gekregen. Traditie en vernieuwing gaan hier hand in hand en je kunt genieten van lokale producten. @stadsherstel pic.twitter.com/5I0SNlIREj
— Noord-Holland (@ProvincieNH) August 1, 2022
