Herdenking Walraven van Hall in Zaandam 80 jaar na zijn executie

Op 12 februari volgend jaar is het 80 jaar geleden dat Walraven van Hall in Haarlem werd geëxecuteerd. Op de plek waar hij en zijn gezin vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog woonden, aan de Westzijde 42 in Zaandam, is een mooi, ingetogen monument gekomen voor de man die bekend werd als de ‘bankier van het verzet’,. Helaas werd dat opgeleverd in 2020, toen corona elke vorm van samenkomst onmogelijk maakte.

Om het monument, en daarmee vooral ook Walraven van Hall zelf recht te doen, zal er op zijn sterfdag alsnog een ceremonie plaatsvinden. Er zal kort worden stilgestaan bij het opmerkelijke leven en de betekenis van Van Hall. Burgemeester Jan Hamming zal namens de gemeente bloemen leggen en stadsdichter Lisa van Tongeren draagt een speciaal voor de gelegenheid geschreven vers voor. Ook is er een minuut stilte. In het kader van deze herdenking zal in de vier vitrineramen van het Gemeentearchief Zaanstad de hele maand februari ook aandacht worden besteed aan Van Hall.

Bankfraude

De Zaandamse bankier speelde tijdens de Tweede Wereldoorlog een cruciale rol bij het verstrekken van geld aan vrijwel de hele Nederlandse illegaliteit, talloze gezinnen van zeelieden, spoorwegstakers en ondergedoken joden. Om dat mogelijk te maken pleegde hij samen met zijn broer Gijs – de latere burgemeester van Amsterdam – de grootste bankfraude ooit. Van Hall stond aan de basis van de Stichting 1940-1945, ging voorop bij de bundeling van het verzet tegen het nationaalsocialisme en was nauw betrokken bij de oprichting van de Binnenlandse Strijdkrachten.

Google Street View

Op 12 februari wordt ook een folder gepresenteerd met informatie over het monument in twee talen, bedoeld voor passanten op de Westzijde van binnen en buiten Zaanstad.

De ‘minister-president van bezet Nederland’, zoals sommigen Van Hall inmiddels noemden, belandde door het verraad van een medewerker van de Stichting 1940-1945 in gevangenschap. Op 12 februari 1945 werd hij samen met zeven andere Todeskandidaten naar Haarlem gebracht en daar doodgeschoten. Zijn laatste rustplaats is de Erebegraafplaats in Bloemendaal. In Zaandam herinnert sinds 2020 een tekst op de buitenmuur van het huidige pand aan de Westzijde aan Walraven van Hall, Nederlands meest invloedrijke verzetsstrijder. Het is een zin die een voormalige secretaresse van de Binnenlandse Strijdkrachten uitsprak: ‘Als Wally binnenkwam was iedereen in vijf minuten gelukkig.’