Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier opent op 10 en 11 mei tijdens de Nationale Molen- en Gemalendag de deuren van verschillende molens en gemalen in de regio. Bezoekers krijgen een unieke kans om van dichtbij te zien hoe deze historische waterwerken bijdragen aan het waterbeheer. Molenaars en machinisten staan klaar om uitleg te geven en vragen te beantwoorden.
Er zijn dit jaar geen Zaanse molens of gemalen die meedoen, maar in Uitgeest is molen De Dog aan de Geesterweg 22 op de zaterdag en zondag open tussen 10:00 en 16:00 uur. In Katwoude hebben bezoekers zondag tussen 11:00 en 15:00 uur de kans om de Kathammer molen aan de Achterdichting 2 te bekijken. De Kathammer of Katwoudermolen is een opvallende verschijning in het open landschap bij Volendam. Omdat er geen hoge bomen of gebouwen in de omgeving staan kan hij optimaal draaien op de wind. Het Rijksmonument maalt water uit de polder Katwoude minimaal 1,7 meter op. Via een sluis wordt dit water geloosd op het Markermeer. De molen werkt zowel op windkracht als op elektriciteit.
In 1650 werd een schepradmolen gebouwd om het water omhoog te pompen, de Hogendijkse Molen. De polder Katwoude werd in 1663 doorsneden door de trekvaart tussen Edam en Amsterdam. Hierna bemaalde de molen alleen nog het oostelijk deel van de polder. Voor het westelijke deel, de polder Katwoude-Lagendijk, werd in 1665 een nieuwe schepradmolen aan de trekvaart gebouwd. Na een verwoestende brand door blikseminslag in 1895 werd hij herbouwd en later grondig gerestaureerd, waardoor hij zijn historische waarde heeft behouden. Die molen is nu ook van binnen te bewonderen.
In het gebied ten noorden van het Noordzeekanaal worden er zo'n 20 molens en gemalen van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier opengesteld voor publiek. Iedereen kan langskomen en de toegang is gratis. Toiletbezoek is niet mogelijk.