Meer opvang asielzoekers alleen met tegenprestatie Rijk

Zaanstad wil op voorwaarde dat het Rijk de kosten van andere ontwikkelingen zoals de bouw van flexwoningen draagt meer en structureel ruimte bieden aan de opvang van asielzoekers in de Achtersluispolder en aan de Gerrit Bolkade. Op die laatste plek moeten riviercruiseschepen aanleggen waar 800 mensen voor vijf jaar terechtkunnen, met de mogelijkheid om twee jaar te verlengen.

'Als wij een rol kunnen spelen in menswaardige opvang van vluchtelingen en asielzoekers dan moeten we daar verantwoordelijkheid voor nemen,' aldus burgemeester Jan Hamming en wethouder van Wonen Harrie van der Laan in een verklaring. 'Tegelijkertijd is het duidelijk dat in Zaanstad ook enorm veel mensen, bijvoorbeeld jongeren, zitten te springen om een woning. Wij denken dat afspraken met het Rijk kunnen zorgen dat we aan deze twee crises tegelijk kunnen werken. We helpen hiermee mensen in nood én zorgen voor meer geld, middelen en capaciteit om onze inwoners meer kansen op een betaalbaar huis te bieden. Wat ons betreft is de steun van het Rijk dan ook een randvoorwaarde.'

Druk blijft hoog

De druk op asielopvang is landelijk onverminderd hoog. Het aantal opvangplekken in Nederland is beperkt en veel crisisopvanglocaties sluiten binnenkort, waardoor er dringend meer en structurele opvangplekken nodig zijn. Zaanstad heeft sinds november 2021 720 opvangplekken op twee boten in de Achtersluispolder. Eerder zouden die er blijven tot mei dit jaar. Het Rijk heeft nu gevraagd deze plekken langer beschikbaar te houden onder betere leefomstandigheden. Het college heeft daarom het voornemen om de boten daar nog vijf jaar te laten liggen, met de mogelijkheid om nogmaals met twee jaar te verlengen.

Aangepaste normen

Daarnaast zoekt de gemeente ruimte om een deel van de plekken te verplaatsen binnen de Achtersluispolder of aan de Gerrit Bolkade om daarmee de leefomstandigheden te verbeteren. Hiermee voldoet de opvang aan de aangepaste wet- en regelgeving voor asielopvang. Het haalbaarheidsonderzoek naar de aanleg van de schepen aan de Gerrit Bolkade loopt nog.

Tegenprestatie

Voor de inspanningen die de gemeente wil leveren in de asielopvang eist Zaanstad als tegenprestatie (financiële) ondersteuning vanuit het Rijk voor het realiseren van woon- en infraopgaven. Daarover liggen globaal samengevat de volgende bestuurlijke afspraken ter tafel:

• Een financiële bijdrage voor parkmanagement in de Achtersluispolder;
• Samen met corporaties en het Rijk de intentie om andere locaties voor flexwonen haalbaar en realiseerbaar te krijgen, met als doel straks 750 flexwoningen in Zaanstad, waarvan 250 voor starters, 250 voor spoedzoekers en 250 voor ontheemden uit Oekraïne en statushouders;
• Het starten van een programmaorganisatie voor flexwonen door Zaanstad met onder andere capaciteitsgeld voor ambtelijke inzet, startbudget voor onderzoeken en hulp in de uitwerking van een financiële strategie.

De afspraken zijn in vergevorderd stadium, maar nog niet definitief. De verwachting is dat dit aankomende week rond komt. Alle inzet die nodig is voor de realisatie van zowel de opvang in de Achtersluispolder als die aan de Gerrit Bolkade moet vergoed worden door het Rijk.