Dorpsvlaggen krijgen officiële status én vlag voor Koog

Bij de fusie van de zeven Zaangemeenten tot Zaanstad in 1974 zijn de gemeentevlaggen en -wapens vervallen verklaard. Hiervoor is één vlag voor Zaanstad in de plaats gekomen. Dat wil zeggen dat de dorpsvlaggen en die van Zaandam niet meer officieel erkend zijn.

De gemeentevlag van Zaandijk (de illustratieboven dit artikel) is in 1994 op verzoek en ter gelegenheid van de jubilerende gemeente door de gemeenteraad van Zaanstad als dorpsvlag vastgesteld. Bij feestelijke gelegenheden voeren inwoners veelal nog steeds de vlaggen van hun voormalige gemeenten, 'omdat de geografische verbondenheid en identiteit voor inwoners meer gerelateerd is aan de kern waar zij wonen dan als inwoner van ,' schrijft het college in een voorstel om de vlaggen officieel in ere te herstellen. Overigens voeren niet alleen de voormalige dorpen nog hun oude vlaggen, ook de inwoners van de buurtschappen Nauerna en Krommeniedijk hebben indertijd eigen vlaggen ontworpen.

In 2021 en 2022 heeft Zaanstad tot twee maal toe een verzoek ontvangen van inwoners van Koog aan de Zaan voor een eigen officiële dorpsvlag. In tegenstelling tot de andere voormalige gemeenten heeft Koog aan de Zaan nooit een eigen vlag gehad. Het verzoek voor een ‘Koogervlag’ was aanleiding voor het college om in het kader van de viering van 50 jaar Zaanstad onder het motto ‘verbondenheid door verscheidenheid’ de vlaggen van de voormalige Zaangemeenten, inclusief een vlag voor Koog aan de Zaan, te laten vaststellen door de gemeenteraad. Er is een tijdelijke adviescommissie - de de vlaggencommissie - ingesteld met als doel om voor het college en de raad advies in te winnen voor alle dorpsvlaggen.

Deze commissie bestaande uit een adviseur van de Hoge Raad van de Adel, een vertegenwoordiger namens de Vereniging Zaans Erfgoed, een vertegenwoordiger namens de Historische Vereniging Koog - Zaandijk, de wijkmanager van Koog aan de Zaan en de gemeentearchivaris kwam afgelopen mei bij elkaar om het onderwerp te verkennen. Tijdens deze bijeenkomst presenteerde de adviseur van de Hoge Raad van de Adel de uitgangspunten en de regels waaraan een vlag dient te voldoen.

Het ontwerp dat het niet haalde.

De commissie sprak over de voormalige gemeentevlaggen en -wapens en de twee ingezonden ontwerpen voor een vlag voor Koog aan de Zaan. Al pratende kwam de commissie tot het advies om zich te beperken tot het vaststellen van de vlaggen van de voormalige gemeenten. Enkele daarvan hebben in het verleden verschillende vlaggen als dorpsvlag gevoerd. Het advies van de commissie is om terug te grijpen op de historie, de vlag of wapen dat het vroegst werd gebruikt, onder meer omdat er een duidelijke verwantschap te zien is. Over de nieuwe vlag voor Koog aan de Zaan is de commissie eensgezind: de ‘vlag met de leeuwen’ is ‘sterk, opvallend, onderscheidend, grijpt terug op de historie en past binnen de Zaanse familie (rood, wit, leeuw)’.

De commissie noemt het tweede ontwerp ‘creatief, maar het past niet binnen de traditie en voldoet niet aan de uitgangspunten waaraan een vlag dient te vindt ontwerp voldoen’. Op advies van de vlaggencommissie werd op 14 november een inspraakavond gehouden in De Stolp in Koog aan de Zaan, waar de meeste bezoekers eveneens kozen voor het meer tradio\tionele ontwerp.

De heren van Assendelft hadden al voor 1500 het recht een eigen vlag te voeren. Vlag en wapen komen redelijk overeen. De vlag is rood met een witte stappende hengst. De vlag is nooit officieel vastgesteld.

De huidige dorpsvlag is bij raadsbesluit van 24 april 1962 ingesteld als gemeentevlag en vervallen verklaard op 1 januari 1974. De vlag is gekwartileerd in rood en wit, met daarop vier elkaar toegewende leeuwen van het een in het ander. Deze vlag is gebaseerd op de beschrijving in een request van 14 december 1607. Hierin vragen de schepenen van Westzaan en Krommenie toestemming aan de Staten van Holland en Westfriesland om een eigen wapen te mogen voeren. Dat wapen was weer afgeleid van de vlag die reeds in gebruik was.

De vlag bestaat uit twee evenhoge banen van rood en wit, waarin op de rode baan twee zwarte leeuwen achter elkaar en op de witte baan twee rode leeuwen achter elkaar. De vlag is nooit officieel vastgesteld. Deze vlag is gebaseerd op de beschrijving in een request van 14 december 1607. Hierin vragen de schepenen van Westzaan en Krommenie toestemming aan de Staten van Holland en Westfriesland om een eigen wapen te mogen voeren. Dat wapen was weer afgeleid van de vlag die reeds in gebruik was.

De raad stelde op 30 januari 1962 twee vlaggen vast, die vervallen zijn verklaard op 1 januari 1974. Een eenvoudige gemeentevlag, gekwartileerd van wit en rood, die gezien zijn eenvoudige uitvoering door eenieder aangeschaft of zelf vervaardigd kan worden. Daarnaast is een verrijkte gemeentevlag ingesteld, bestaande uit de eenvoudige uitvoering met over alles heen een klimmende leeuw van het een in het ander. Deze verrijkte uitvoering was destijds voorbehouden aan het gemeentebestuur, dat bij gelegenheid het recht aan derden kon verlenen tot het gebruik van deze vlag. De commissie stelt voor om de verrijkte vlag opnieuw te bevestigen.

De huidige dorpsvlag is bij raadsbesluit van 14 juni 1938 (nr. 3459) ingesteld als gemeentevlag en vervallen verklaard op 1 januari 1974. De vlag bestaat uit viermaal drie rechthoekige banen van gelijke breedte, waarvan de bovenste van blauwe, de tweede van zwarte en de derde van gele kleur. Aan de onderzijde twee rechthoekige banen van gelijke breedte, respectievelijk van blauwe en zwarte kleur. In de linkerbovenhoek over vier banen een vierkant, dat door een diagonaal van de linkerbenedenhoek naar de rechterbovenhoek verdeeld is in twee driehoeken, waarvan de ene, welks tophoek de linkerbovenhoek van de vlag is, van rode en de andere van witte kleur.