Bodemdaling funest voor funderingen, maar ook voor gemeentekas

Zaanstad komt jaarlijks 31 miljoen euro te kort om hogere kosten door bodemdaling te financieren, terwijl er vanuit het gemeentefonds iets minder dan zeven miljoen wordt overgemaakt. En met het ravijnjaar 2026 aan de horizon dreigt de financiële malheur nog groter te worden.

Dat zegt wethouder Wessel Breunesse in een interview met Stadszaken. Zaanstad maakt deel uit van het Platform Slappe Bodem, een coalitie van 42 gemeenten. Zaanstad wordt geconfronteerd met bodemdaling door inklinkend veen: 'Alles wat wij bouwen en neerleggen, dat zakt,’ zegt Breunesse. ‘We moeten alles dus ook vaker vervangen, dat zijn extra kosten.'  In het artikel gaat de wethouder in op de aanstaande korting die het Rijk gemeenten oplegt en op wat dat betekent voor het onderhoud van de openbare ruimte.

 Minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting stelt intussen 56 miljoen euro beschikbaar voor het aanpakken van de funderingsproblematiek in Nederland en komt met een plan van aanpak. Samen met gemeenten wordt bekeken of de funderingsopgave te koppelen is aan structurele verbetering van leefbaarheid en veiligheid, zoals in Zaandam Oost. 

De directe aanleiding om de funderingsproblematiek aan te pakken, is het advies Goed gefundeerd van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur uit februari vorig jaar, meldt Gemeente.nu. Schade aan de fundering van woningen en gebouwen komt steeds vaker voor, door veroudering, bodemdaling en het veranderende klimaat. Landelijk hebben nu al zo’n 425.000 bouwwerken te maken met matige of ernstige funderingsschade of krijgen er in de komende tien jaar naar verwachting mee te maken. 

Zaanstad

In Zaanstad worden de laatste jaren gemiddeld 150 huizen per jaar voorzien van een nieuwe fundering, meestal omdat de oorspronkelijke grenen palen ernstig zijn aangetast door palenpest. Zo'n 11.500 oudere woningen lopen nu nog een reëel risico om te verzakken. Onze gemeente heeft dus alle belang bij een goede regeling voor haar inwoners, want de maatschappelijke, sociale en financiële impact van schadegevallen is groot. Er lijkt echter voor onze gemeente weinig of niets extra's in het vat te zitten.

Informatie

Het kabinet zet allereerst in op verbetering van de informatievoorziening. ‘De eigenaar van een woning of een gebouw is zelf verantwoordelijk voor het onderhoud aan zijn woning en daarmee ook voor onderhoud aan de fundering. Veel eigenaren weten echter niet welke fundering ze hebben, wat de staat van hun fundering is en welk risico zij lopen op mogelijke schade in de toekomst’, zo staat in de Kamerbrief. In Zaanstad is de leeftijd van de fundering en dus van potentiële risico's gemakkelijk op de zoeken op de digitale funderingskaart, maar er is geen verplichting voor makelaars om eventuele kopers daarnaar te verwijzen.

Onderzoek

Het kabinet wil woningeigenaren ook ondersteunen met onderzoek, advies en begeleiding in enkele gebieden waar nu al urgente funderingsproblemen zijn. In Zaanstad staat deze aanpak al een aantal jaren goed op de rails. Eén van de onderdelen van deze tweede stap uit het plan van aanpak van Keijzer is het opzetten van een landelijk informatiepunt en het stimuleren van regionale en lokale funderingsloketten. 

Hulpfonds 

De derde stap is dat het kabinet de mogelijkheden wil verbreden om geld te lenen voor het herstel van de fundering. Dat moet onder meer gebeuren door uitbreiding van het Fonds Duurzaam Funderingsherstel. Dit fonds is opgericht voor woningeigenaren die geen lening kunnen krijgen voor funderingsherstel via de reguliere hypotheekmarkt. Het FDF biedt een hypothecaire lening aan met aangepaste voorwaarden, zoals betalen naar draagkracht, om het financieel mogelijk te maken de fundering te versterken. Op dit moment slechts zeven gemeenten - waaronder Zaanstad - erbij aangesloten.