Zaanstad heeft de onder hoogspanningskabels gelegen huizen aan de J.J. Allanstraat 116, 119-121 en 125 in Westzaan gekocht en moet die nu aan het woningbestand onttrekken om daarvoor door het Rijk financieel gecompenseerd te worden. De komst van Jongwijs in het monument op 119-121 is een mooi voorbeeld van een herbestemming.
Het Rijk besloot om bewoners uit te kopen via de Regeling specifieke uitkering aankoop woningen onder een hoogspanningsverbinding, omdat er eigenaren waren die zich zorgen maakten over de waardevermindering van hun woning als gevolg van negatieve publiciteit over wonen onder hoogspanning. Mogelijke gezondheidsrisico’s daarvan zijn echter nooit wetenschappelijk aangetoond. In Westzaan liggen de huizen in een cultuurhistorisch belangrijk gebied en dat uit zich in het nieuwe bestemmingsplan dat het college nu voorlegt aan de raad. Zo worden er minder bouwwerken toegestaan dan er eerder stonden.
Niets doen geen optie
Het Rijk laat gemeenten vrij om te kiezen wat er met de grond gebeurt als de woonbestemming eraf is. Panden leeg laten staan of percelen braak laten liggen vindt het college onwenselijk, en daarom is gezocht naar ‘een balans tussen nieuwe functies en bebouwing die het karakter van het gebied versterken en het onbebouwd laten van delen van de percelen zodat doorkijken naar het achterliggende landschap ontstaan’. Ook is van de gelegenheid gebruikgemaakt om de dijk die onderdeel is van het historische lint te beschermen met een aanlegvergunningstelsel.
Lunchroom en bakkerij
Het monument J.J. Allanstraat 119-121 wordt ingevuld met kleinschalige functies: een café/lunchroom, een bakkerij, een B&B, ruimte voor bijeenkomsten en een gedenkvoorziening bij rouw. Het is een initiatief dat bijdraagt aan de buurt en deze functies waren al met een omgevingsvergunning mogelijk gemaakt. De woning aan de J.J. Allanstraat 125 is gesloopt en de grond worden gebruikt als parkeerplaatsen voor de J.J. Allanstraat 119-121, zodat een doorkijk naar het achterliggende landschap ontstaat.
Geen bebouwing
Het noordelijke deel van de J.J. Allanstraat 116 wordt ingericht als groen en blijft in eigendom van de gemeente, zodat een doorkijk naar het achterliggende landschap ontstaat. Met een aanlegvergunningstelsel worden werkzaamheden – anders dan bouwen – ook vergunningplichtig gemaakt. In dit geval zijn regels opgenomen die voorkomen dat de herkenbaarheid van de dijk verandert, zoals het hoogteprofiel. Wegwerkwerkzaamheden behoeven geen vergunning, mits die de hoogte van de dijk niet aantasten.
Geen inmenging in tuinen
Vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het wenselijk alleen lage beplanting toe te staan in het gebied, ook in de tuinen van particulieren. Dat in het bestemmingsplan regelen ging het college echter een stap te ver: het is ’twijfelachtig of het wel bij de rol van de gemeente hoort om het snoeien en inrichten van de tuinen van particulieren te regelen en een dergelijke beperking is juridisch moeilijk te motiveren omdat het een grote ingreep is in het eigendomsrecht van particulieren. Daarnaast ‘is het niet aannemelijk dat de gemeente gaat handhaven op het snoeien van de tuinen’.
Wegsloot
Een eveneens wenselijke wegsloot aan de oostzijde van de weg komt er niet omdat daarvoor leidingen moeten worden omgelegd en er bruggen moeten worden gebouwd om bij de percelen te komen. De mogelijkheid voor een wegsloot is wel opgenomen in het bestemmingsplan, maar niet verplicht. Het graafwerk is dus alleen op een langere termijn mogelijk gemaakt.
Speelvoorzieningen
De groene kavel op het noordelijk deel van de J.J. Allanstraat 116 krijgt een groenbestemming met een bouwmogelijkheid voor speelvoorzieningen. Daar zit echter lood in de bodem. De groene kavel mag pas toegankelijk worden gemaakt wanneer een leeflaag is aangebracht of de verontreiniging gesaneerd is. Vanwege de grondwaterstand in dit gebied volstaat een leeflaag van een halve meter. Er wordt nog onderzocht of het Rijk in het kader van de uitkoopregeling de kosten van de leeflaag kan subsidiëren, zo niet dan komen de kosten voor rekening van de gemeente.
