Zaanstad werkt met medewerkers in (vaste) dienst, met ingehuurde krachten of mensen van samenwerkingspartners. Deze arbeidsmix heeft als uitgangspunt dat waar vast werk is, mensen in vaste dienst worden genomen. ‘Tegelijkertijd is het voor een aantal functies en situaties verstandig of noodzakelijk om in te huren,’ aldus wethouder Hans Krieger in een notitie voor de raad.
‘Als we inhuren dan heeft dat altijd een reden. Het kan gaan om strategische inhuur. En daarnaast zijn we soms genoodzaakt om in te huren door nieuwe projecten, piekbelasting, werkdruk, benodigde expertise (specialistische kennis of kunde waarvoor wij niet iemand kunnen of willen aannemen), (langdurige) ziekte of doordat vacatures lastiger te vervullen zijn. Dat kan zijn omdat kandidaten niet te vinden zijn (krappe, lastige arbeidsmarkt) of omdat deze personen als ZZP’er simpelweg meer kunnen verdienen dan in vaste dienst.’
Specialisten kunnen kiezen
Ook kan een rol spelen dat de gemeente bij de beëindiging van tijdelijke contracten kosten moet maken voor de WW-uitkering van de gestopte medewerker. Dat speelt bij inhuur niet. Een aantal functies wordt complexer en er komt meer vraag in de regio (en daarbuiten) naar bepaalde kennis en ervaring, waarbij het aanbod aan ervaren krachten klein is. ‘Wij merken dat in bepaalde functies arbeidsvoorwaarden een grotere rol gaan spelen in deze tijd, waarin sollicitanten kunnen kiezen waar zij willen werken. De arbeidsvoorwaarden bij Zaanstad zijn niet gelijk aan die in omliggende gemeenten als Amsterdam of Haarlem. Als we deze functies niet ingevuld krijgen, zijn we genoodzaakt in te huren.’
Miljoenen mee gemoeid
Uit een benchmark blijkt dat Zaanstad procentueel minder uitgeeft aan externe inhuur dan andere gemeenten met meer dan 100.000 inwoners. In de originele begroting voor 2021 was er 17,5 miljoen euro voor vrijgemaakt, een bedrag dat later ook als gevolg van corona werd verhoogd tot 21,6 miljoen. Een andere reden was dat het langdurige verzuim is toegenomen.
De consequenties van minder inhuren waar de raad naar vroeg zijn even duidelijk als kort: dan blijft het werk liggen. ‘Hierdoor komt de uitvoerbaarheid van bijvoorbeeld het bouwen van woningen onder druk te staan. Daarnaast zou de werkdruk in de organisatie verder toenemen, met als mogelijk effect dat het ziekteverzuim toeneemt en meer medewerkers kiezen om de organisatie te verlaten,’ aldus Krieger.
