Zaanstad gaat aanvragen voor inkomensondersteuning via de Tonk (Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten) anders beoordelen om te voorkomen dat inwoners buiten de boot vallen. In het hele land en ook hier blijft het aantal toegewezen aanvragen sterk achter bij de verwachtingen.
De Tonk is een financiële regeling voor huishoudens die door de coronacrisis te maken hebben met een plotselinge, onvoorzienbare en onvermijdelijke terugval in hun inkomsten. Zaanstad belde mensen van wie de aanvraag was afgewezen om te onderzoeken waar de zwakke plekken in de regeling zitten. Daaruit bleek dat de manier om de inkomensachteruitgang te beoordelen niet altijd goed aansluit op de praktijk.
Zelfstandigen gaan uit van een jaarinkomen en in een aantal branches geven de peildata van 1 januari 2020 en 2021 een vertekend beeld van het verlies aan in komsten. Een betere vergelijking is om het jaarinkomen over 2019 af te zetten tegen dat van 2020.
Terugval naar vijftien procent
Een groot aantal inwoners bleek bovendien te zijn afgewezen omdat hun inkomensachteruitgang minder dan 25 procent bedroeg. Hun financiële situatie is daar echter niet minder zorgelijk om en de eerste uitgavenpost die dan sneuvelt is het betalen van de premie voor de zorgverzekering. Dat is een ongewenste trend.
Zaanstad gaat nu het voorbeeld van andere gemeenten volgen en het percentage inkomensachteruitgang verlagen van 25 naar vijftien. Ook worden de maximale tegemoetkomingen per maand verhoogd: voor woonlasten gaat die van 500 naar 1000 euro per maand en er komt in een standaard vergoeding voor de premie van de basisverzekering van 125 euro per maand per verzekerde.
Veelal zelfstandigen
‘Wij verwachten met de aangepaste beleidsregels ongeveer 175 uitkeringen te gaan verstrekken voor woonlasten en de premie voor de basisverzekering,’ aldus het college. Tot nu toe kwamen tussen de 120 en 130 gezinnen voor Tonk-steun in aanmerking. Circa 80 procent van de aanvragers zijn zelfstandigen, die vaak al geld geleend hebben van familie en vrienden om het hoofd boven water te houden.
Rijksgeld
De periode waarover een Tonk-aanvraag ingediend kan worden wordt verlengd van zes naar negen maanden, tot en met 30 september dit jaar. De gewijzigde regels gaan gelden voor inwoners die al een Tonk-uitkering ontvangen, van wie de aanvraag is afgewezen én voor nieuwe aanvragen. Het kabinet heeft de gemeenten een landelijk budget in het vooruitzicht gesteld van 260 miljoen euro voor de uitvoering van de Tonk en Zaanstad verwacht daarvan 2.470.000 te ontvangen. Uitgaande van het nieuwe beleid verwacht het college ongeveer 1.175.000 euro te zullen uitkeren.
