Het college heeft een samenvatting van verschillende metingen van de luchtkwaliteit in de gemeente gedurende 2016 naar de raad gestuurd. Daaruit blijkt onder meer dat de concentraties stikstofdioxide en fijnstof – PM10 – groter waren dan een jaar eerder, maar nog wel toelaatbaar. De concentratie ultrafijnstof – PM2,5 – was wat lager.
De toename van de concentraties stikstofdioxide en fijnstof heeft mogelijk te maken met het aantrekken van de economie en daarnaast zijn de meteorologische omstandigheden als oorzaak aan te wijzen, schrijven B&W. In 2016 was er een hoger percentage oosten- en zuidenwind. Bij wind uit deze windrichtingen worden in heel Nederland hogere concentraties gemeten dan bij de overige windrichtingen.
Westelijk Havengebied
Sinds 2009 worden continu de concentraties fijnstof, stikstofdioxide, zwaveldioxide, ozon, benzeen, tolueen en xyleen (BTX) gemeten in en rond het Westelijk Havengebied, om vast te stellen wat de invloed van de activiteiten die daar plaatshebben is op de luchtkwaliteit. In 2016 is op meetstation Zaandam gestart met roetmetingen in plaats van ozon, omdat dat een betere indicatie zou zijn voor (negatieve) effecten op de gezondheid.
Schone lucht? Steun sluiting van vervuilende #Hemweg kolencentrale! Elke euro telt.https://t.co/m1jYz7reED pic.twitter.com/vThWYGr3o2
— ROSA_Zaanstad (@ROSA_Zaanstad) April 19, 2017
Vorig jaar werd op alle meetlocaties voldaan aan de wettelijke grenswaarden, ondanks de hogere concentraties stikstofdioxide en fijnstof PM10. Alleen op de Hemkade was de stikstofconcentratie in 2016 gelijk aan 2015 en voor fijnstof PM10 lager. De concentraties ultrafijnstof PM2,5 en zwaveldioxide waren op bijna alle locaties gedaald. De zwaveldioxideconcentraties waren de laagste ooit.
Mogelijk houdt dit laatste verband met de emissiemaatregelen bij de scheepvaart, waarbij er wetgeving met betrekking tot het zwavelgehalte in de brandstof is ingesteld.
Minder klachten
De concentraties benzeen, tolueen en xyleen waren op bijna alle locaties vergelijkbaar met voorgaande jaren. Het aantal stof-en stankklachten veroorzaakt door het havengebied was lager dan in 2015, maar bij de meetstations Zaandam en HoogTij steeg de jaargemiddelde concentratie stikstofdioxide. Bij het meetstation op de Hemkade bleef die laatste gelijk.
Langs geen van de ‘relevante wegen’ in Zaanstad zijn volgens de metingen grenzen overschreden. De metingen die betrekking hebben op de Slachthuisbuurt in Zaandam en de overlast door de A8 zijn buiten de resultaten gehouden, omdat daar ng onderzoek naar wordt gedaan.
Hoe wordt er gemeten?
In Zaanstad wordt door drie meetstations de luchtkwaliteit geregistreerd. Deze stations zijn betrouwbaarder dan berekeningen, maar omdat deze methode ook aanmerkelijk duurder is wordt hij alleen op specifieke locaties of voor speciale doeleinden ingezet.
In 2006 kwam er een meetstation nabij het Wagenschotpad (foto hieronder). Dat ligt buiten de directe invloedsfeer van het verkeer en van industrie en wordt daardoor gebruikt om achtergrondconcentraties in het stedelijk gebied te meten. Daarnaast zijn twee meetstations nabij van verontreinigende bronnen op HoogTij en op de Hemkade. Het trio maakt deel uit van het meetnet van Haven Amsterdam, dat wordt gebruikt om de invloed van het Westelijk Havengebied op de regio te bepalen.
Palmesbuisjes
Op elf plekken wordt in Zaanstad met passieve ‘Palmesbuisjes’ de concentratie stikstofdioxide gemeten – een volgens het college ‘goedkope, redelijk betrouwbare’ meetmethode. De meetonzekerheid varieert volgens het RIVM tussen de vijftien en 25 procent en ontstaat door onnauwkeurigheid in de meetmethode zelf (het Palmesbuisje) en door de invloed van specifieke omstandigheden, zoals het weer of de locatie.
Europa kijkt mee
Sinds 2010 vindt jaarlijks een monitoring plaats van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), waarmee Nederland aan Brussel verantwoording aflegt over de luchtkwaliteit in Nederland. Een onderdeel daarvan is de Rekentool, waarmee de berekeningen worden uitgevoerd. De Rekentool is een gevalideerd en wettelijk goedgekeurd rekeninstrument voor de berekening van de luchtkwaliteit. Als uit de monitoring blijkt dat de doelstellingen van het NSL niet worden gehaald, kunnen overheden besluiten om extra maatregelen te treffen.
De realtime meetresultaten van alle meetstations van het regionale netwerk zijn online te bekijken op www.luchtmetingen.amsterdam.nl (die wij niet aan de praat kregen, maar dat kan een momentopname zijn) en via de gratis Luchtkwaliteit-app in de Appstore en Google Play.
