Vandaag wordt de eerste fase van de restauratie van de voormalige synagoge – nu KPN-winkel – op de Gedempte Gracht in Zaandam afgesloten. Het gebouw dat in februari 1865 officieel werd ingewijd als Joods gebedshuis wordt langzaam maar zeker in oude luister hersteld. Dat is een stuk later dan eerder werd voorzien.
Via een online filmpje (te zien onder dit artikel) openen voorzitter Robert Linnekamp en en secretaris/penningmeester Felix Beekman van de Stichting Vrienden van de Zaanse Synagoge, KPN en wethouder voor Monumenten en Erfgoed Natasja Groothuismink het deels gerestaureerde pand en de bijbehorende tentoonstelling. Die zal vrij te bezoeken zijn voor klanten van KPN en belangstellende voorbijgangers wanneer de lockdown eenmaal voorbij is. De synagoge werd in 1942 onteigend door de Nazi’s en na een moeizame periode met een veel kleinere Joodse gemeenschap werd het gebouw in 1974 verkocht. Tot 1960 werd er nog gebeden en gezongen.
‘Met de restauratie van de galerij en het zichtbaar maken van de fraaie houten kapconstructie hoef je maar omhoog te kijken om de sfeer van de oude synagoge te beleven,’ schrijft de gemeente nu in een persbericht. ‘Daar zie je ook afbeeldingen van voorwerpen van de voormalige synagoge. Bijvoorbeeld een exacte kopie van de originele Thora-rollen in een prachtige Thora-mantel met siertorens. Voor de bezoeker is er een gratis boekje Zo mooi als het was… met meer informatie over het gebouw en de geschiedenis van de Zaanse Joodse gemeenschap.
Samenwerking met KPN
KPN heeft, binnen de mogelijkheden van de winkel, meegewerkt aan de wens om de synagoge zo veel als mogelijk te herstellen. ‘Twee werelden moesten elkaar ontmoeten, een commerciële functie en een monumentale gebedsfunctie. Daar wil ik KPN, maar ook de Stichting Vrienden van de Zaanse Synagoge voor bedanken’, zegt Groothuismink. Ook de gemeenteraad heeft regelmatig aandacht gevraagd voor de synagoge.
De kosten voor de werkzaamheden en het herstel worden volledig door huurder KPN gedragen, en vanuit de gemeente is een subsidie beschikbaar gesteld voor het kleurhistorisch onderzoek en de expositie. Ook de Stichting Maatschappelijke Ondersteuning Zaanstreek – Waterland heeft een financiële bijdrage geleverd.
