Van 20 door Arcadis onderzochte steden zijn Zaanstad en Rotterdam op een gedeelde laatste plaats de ongezondste om in te leven. Het onderzoeksbureau constateert dat de mens het beste af is in Groningen. Ook Amsterdam (op plek zeventien) komt er niet best vanaf.
Arcadis analyseerde de twaalf grootste gemeenten van elke provincie samen met de acht grootste gemeenten van ons land op het gebied van mobiliteit, buitenruimte, milieu, gebouwde omgeving en gemeenschap, op basis van gegevens van onder meer het RIVM, de GGD, het CROW en het CBS. Volgens de Gezonde Stad Index 2020, de eerste in zijn soort, was het niet de bedoeling om ‘een hiërarchie van elitesteden te creëren,’ maar om de kansen voor de onderzochte steden om hun fysieke omgeving verder te optimaliseren ten gunste van de gezondheid in beeld te brengen.
‘De Gezonde Stad is immers geen status quo; zij creëert en verbetert juist voortdurend haar fysieke en sociale omgeving. Nu onze wereld steeds afhankelijker wordt van haar stedelijke centra, hopen we dat bestuurders en ontwikkelaars dit een waardevol instrument vinden om steden verder gezond te maken,’ aldus het advies- en ingenieursbureau.
Wat is een gezonde stad? In de woorden van Arcadis zijn die fiets- en voetgangersvriendelijk, veilig, duurzaam en klimaatbestendig. Ze hebben gezonde gebouwen en zijn soms ook ‘rafelig’, hetgeen wil zeggen dat niet alles bestemd is en er letterlijk ruimte overblijft voor ‘spontaan’ gebruik. Steden moeten ook oppassen voor zeldzame en onvoorspelbare gebeurtenissen zoals de huidige coronapandemie, die levens kunnen kosten en hun ontwikkeling kunnen vertragen.
Voorbeelden
Dit betekent dat ze voldoende veerkrachtig moeten zijn. De onderzoekers wijzen op plekken als Kopenhagen, Zürich en Valencia, die de WHO-richtlijnen op het gebied van Healthy Urban Planning meenemen in hun beleid. Kopenhagen en Zürich staan tegelijkertijd hoog genoteerd in de internationale top tien van aantrekkelijke vestigingsplekken. ‘Gezondheid blijkt dus niet alleen een kostenpost te zijn maar wel degelijk ook een randvoorwaarde voor economische groei.’
Zaanstad ontbeert groen
Groningen heeft van de 20 onderzochte steden de gezondste fysieke inrichting met 23 punten, op afstand gevolgd door Nijmegen met 34 en Maastricht met 40 punten. In alle vijf de onderzochte domeinen scoort Groningen een plek in de top tien. Zaanstad scoort vooral slecht op het domein Gezonde Buitenruimte en Rotterdam op Gezonde Gemeenschap. Wat dat laatste betreft doet Zaanstad het dan weer beter dan gemiddeld. Onder een gezonde buitenruimte wordt verstaan ‘groen om in te spelen (beschikbaarheid van groen), waar kinderen kunnen buitenspelen, waar bewust rustige, luwe plekken worden gecreëerd (geluid, groen, wind) en met groen om naar te kijken. Zaanstad scoort het allerlaagst als het gaat om mogelijkheden om buiten te spelen in een groene omgeving.
