Britse onderzoekers waarschuwen dat het aantal niet-rokers dat sterft aan longkanker binnen tien jaar het aantal tabak gerelateerde sterfgevallen zal overtreffen. Oorzaak: luchtverontreiniging, en niet door meeroken. En terwijl de discussie over rookvrije terrassen woedt, steken we nog maar eens de bbq of de tuinhaard aan. Zaanstad heeft er geen regels voor.
In het Verenigd Koninkrijk is het aantal niet-rokers met longkanker het afgelopen decennium verdubbeld. Ook in het VK zijn er steeds minder mensen die roken en toch voeren specialisten in de Royal Brompton Hospital and Harefield NHS Trust in Londen steeds meer longoperaties uit bij kankerpatiënten. Het kan zijn dat het deels om mensen gaat die gestopt zijn, maar daar zijn geen betrouwbare gegevens over voorhanden.
Open haarden en houtkachels
Fijnstof, benzeen, roet, ozon en zwavel- en stikstofdioxide worden al aangemerkt als verwekkers van de vaak dodelijke ziekte. Luchtverontreiniging wordt niet alleen veroorzaakt door verkeer, industrie en landbouw, maar ook door bijvoorbeeld open haarden en houtkachels en de natuur zelf. Gezondheidseffecten van luchtverontreiniging variëren van hart- en vaatziekten tot longkanker. Volgens KWF Kankerbestrijding wordt ongeveer elf procent van alle longkanker veroorzaakt door luchtverontreiniging.
Noors onderzoek toonde aan dat op het platteland van Noorwegen minder rokers aan de ziekte stierven dan in de steden. Voor de studie werden ruim 16.000 mannen vanaf hun 40e levensjaar 27 jaar lang gevolgd. Voor elk van de deelnemers werd de gemiddelde jaarlijkse blootstelling aan stoffen als stikstofoxide en zwaveldioxide vastgesteld. In de onderzoeksperiode stierven 418 mannen aan longkanker.
Na vergelijking bleek luchtvervuiling een iets grotere kans op longkanker op te leveren. In gebieden waar het gehalte aan stikstofoxide tussen 1974 en 1978 met tien procent toenam, was de sterfte aan longkanker acht procent hoger. In gebieden waar in dezelfde periode het gehalte aan zwaveldioxide met tien procent toenam, nam het aantal gevallen van longkanker met een procent toe.
De auteurs concludeerden dat er ‘een zwak maar niet te verwaarlozen verband’ is tussen luchtvervuiling en longkanker. Ze sloten echter niet uit dat andere – onbekende – factoren de onderzoeksresultaten hadden beïnvloed.
Rookverbod terras, strand en park
Sommige studies stellen dat vervuiling evenveel kankers veroorzaakt als passief roken. Inmiddels wil een grote meerderheid van de Nederlanders (58,8 procent in juni 2015) een rookverbod voor terrassen. Bijna driekwart van de ondervraagden in een enquête van DVJ Insights zegt te verwachten dat op korte of lange termijn roken ook verboden gaat worden op terras, in parken en op strand. De meest genoemde reden om sigaretten uit de openbare buitenruimte te weren is dat mensen het vies vinden om in de rook van een ander te zitten.
Clean Air Nederland gaat nog verder en wil dat ook roken op het eigen balkon of in de eigen tuin verboden wordt. Het is niet bekend of tabaksrook door een openstaand raam of door kieren van een huis ook gezondheidsklachten veroorzaakt. ‘Rook door het raam is schadelijk, maar meer verdund dan bijvoorbeeld in het café’,aldus RIVM-onderzoeker Reinskje Talhout.
Sigaret, parfum en mobieltje verboden
In Zwitserland is al een klein wooncomplex gebouwd waar zowel binnen als buiten een rookverbod geldt. Ook het gebruik van parfum en mobiele telefoons is er verboden, want ook daar kunnen anderen last van hebben. In de Verenigde Staten wordt roken uitgebannen in sociale huurwoningen en in Duitsland werd overwogen om bewoners van flatgebouwen alleen op vastgestelde tijden toe te staan op het balkon een sigaret te roken. Een inwoonster van Berlijn riskeert na een rechtszaak een boete van 250.000 euro of een half jaar cel wanneer ze na acht uur ‘s avonds rookt op haar balkon.
Ondertussen heeft een Deense studie uitgewezen dat open haarden in dat land meer fijnstof veroorzaken dan het totale wagenpark. En dus uitermate slecht zijn voor de longen. Hetzelfde geldt voor barbecues en vuurkorven in tuinen. Die risico’s voor de volksgezondheid sneeuwen echter onder in het rookdebat: ze worden kennelijk veel minder als ‘vies’ ervaren.
Zaanstad
Inwoners van Zaanstad moeten een ontheffing ‘openluchtvuur’ aanvragen wanneer zij buitenshuis een vuur aan willen leggen, stoken of hebben. Een vuur in de open lucht is verboden, tenzij het geen (brand)gevaar oplevert voor de omgeving zoals het gebruik van kaarsen, fakkels of vuur dat ontstoken is voor bakken en braden. In bossen en natuurgebieden zijn de regels strenger. Vaak geldt dan ook een rookverbod.
