Voorzitter van de directieraad van woningcorporatie Ymere Karin Laglas feliciteert Zaanstad met de regeling voor sociale koopwoningen, maar heeft kritiek op het feit dat die alleen voor ingezetenen beschikbaar komen. ‘Een beetje bizar ook,’ schrijft ze in een column.
De kern van het betoog van Laglas is dat er om huishoudens met middeninkomen echt te helpen naast middenklasse huurwoningen ook betaalbare koopwoningen moeten worden gebouwd. Want juist die zijn er niet. ‘Door de druk op de woningmarkt en de lage rente zijn de woningprijzen van koopwoningen in onze regio geëxplodeerd. En nee, dit is geen pleidooi dat wij als corporaties die betaalbare koopwoningen moeten gaan doen. Laten wij vooral focus houden en ons richten op sociale huurwoningen, daar is ook enorm veel vraag naar. Hier moeten anderen aan de bak. Dus Tom Poes verzin een list. Zaanstad heeft dat gedaan,’ aldus Laglas.
Sociale koopwoningen
Ze doelt er daarbij op dat Zaanstad in bestemmingplannen de bouw van zogenoemde sociale koopwoningen gaat vastleggen. Dat zijn huizen met een oppervlakte tussen 50 en 70 vierkante meter en een prijs tussen 200.000 en 250.000 euro. De grond onder de woning is niet bij de prijs inbegrepen: daarvoor betaalt de koper betaalt een jaarlijkse canon die bij een laag inkomen kan worden kwijtgescholden. Het gezinsinkomen wordt daarvoor jaarlijks getoetst. ‘En uiteraard is er een antispeculatie regeling,’ schrijft de directievoorzitter van Ymere. ‘Kijk, dat zijn het soort varianten op de ouderwetse premie A-woning die we nodig hebben!’
Samenhangende woningmarkt
Na de complimenten volgt echter de kanttekening. ‘Jammer wel dat Zaanstad die regeling alleen openstelt voor eigen inwoners. Een beetje bizar ook, want Zaanstad is immers deel van de Metropoolregio Amsterdam die een samenhangende woningmarkt vormt. Maar als je zo’n mooie regeling kan invoeren, dan verzin je vast ook hoe je je mede MRA- wethouders kunt meekrijgen,’ blijft Laglas optimistisch. Zij rekent op wethouder Songül Mutluer, maar die heeft nu juist haar uiterste best gedaan om binnen de regels te zorgen voor meer Zaanse huizen voor Zaanse woningzoekenden. Sociale koopwoningen zijn bestemd voor huishoudens met een bruto jaarinkomen tussen 32.000 en 45.000 euro en inwoners van de gemeente die een sociale huurwoning achterlaten en Zaanse starters krijgen voorrang. Om ervoor te zorgen dat die huizen ook op langere termijn beschikbaar blijven voor ‘eigen volk’ is een zogenoemde instandhoudingstermijn van tien jaar in het leven geroepen: bij verkoop binnen die termijn heeft opnieuw de genoemde doelgroep voorrang.
Wormerland blij
En daar wringt voor Amsterdam de schoen, want die stad kent veel woningzoekenden met een middeninkomen die in deze tijd met torenhoge huren voor relatief kleine huizen liever kopen dan huren. Aan de andere kant is een gemeente als Wormerland er juist blij mee. Daar nam de gemeenteraad onlangs een motie van de VVD aan waarin onder andere staat dat de uitstroom van starters naar andere gemeenten onwenselijk is gezien de demografische samenstelling van de gemeente: op een versnelde vergrijzing zit geen enkele gemeente te wachten.
Wormerland zou het liefst versneld starterswoningen bouwen voor de eigen inwoners, en die ook onbereikbaar maken voor inwoners van bijvoorbeeld Zaanstad en Amsterdam. Zaanstad heeft de deur voor zo’n protectionistische woningmarkt nu op een kier gezet. Maar wat als dat een trend wordt? Kunnen kopers van nieuwe middenklasse woningen dan alleen nog in de eigen gemeente terecht, ook als ze elders een baan hebben en het forenzen eigenlijk beu zijn? En waar laat Zaanstad dan die zo gewenste onderwijzers en zorgmedewerkers die ‘van buiten’ komen?
