Mensenrechtenorganisaties in Marokko hebben zich uitgesproken tegen pogingen om het recht van ouders om hun kind een Amazigh-naam te geven in te perken, meldt Middle East Monitor. Veel Nederlandse Marokkanen zijn Berbers, die zich verbonden voelen met het lot van hun volk.
In een open brief aan premier Saadeddine Othmani veroordeelt de Nationale Federatie van Verenigingen van Amazigh in Marokko (NAMA) die praktijk op grond van 45 gedocumenteerde gevallen. Enkele Berbertalen zijn een officiële taal in het land sinds 2011; hetzelfde gebeurde een paar jaar eerder in Algerije.
Afgelopen dinsdag zouden autoriteiten in Casablanca opnieuw geweigerd hebben een baby in te schrijven met een Berberse naam. De jongen had van zijn vader en moeder de naam Massin gekregen, maar die kregen te horen dat ze eerst een officieel document moesten regelen om te bevestigen dat die naam in het land geoorloofd is. Het laatste is volgens NAMA onverteerbaar.
Massin is een koosnaam voor Massinissa of Massinissa, de Latijnse versie van Massensen. Dat was een Berberkoning die regeerde tussen 202 en 148 voor Christus.
Grondwet
De Berbers of Imazighen worden sinds 2011 in de Marokkaanse grondwet erkend. Ze spreken hun eigen taal, of althans een groot gedeelte van hen. Er zijn ook veel Berbers die meer of minder sterk gearabiseerd zijn en hun oorspronkelijke taal niet meer (kunnen) spreken. Veel Marokkanen die zichzelf als een Arabier beschouwen – en dus niet een Berber – stammen meestal toch af van Berbers.
De Berbertalen zijn slechts in de verte verwant aan het Arabisch en vormen onderling een geheel eigen groep. Deze vormt een tak aan de boom van de Afro-Aziatische talen. Andere takken die tot deze ‘supergroep’ behoren zijn de Semitische talen (Arabisch, Hebreeuws), Somalisch en het oude Egyptisch.
De Berbertalen zijn onderling niet of zeer moeilijk verstaanbaar. Zelfs de sprekers van de Berbertalen binnen Marokko kunnen elkaar niet verstaan en maken gebruik van het Arabisch om onderling te communiceren.
De belangrijkste Berbertalen zijn:
- Marokko: Tasjelhiet, Tamazight en Tarifit
- Algerije: Kabyle
- Egypte: Siwi
- Midden-Sahara (onder andere Niger): Tamasheq (de taal van de Toeareg nomaden).
In Marokko, Algerije en Niger is het Berbers nog steeds de moedertaal van miljoenen mensen. Omdat vanaf 1960 veel Marokkanen vanuit de Rif naar met name Frankrijk, Nederland, België en Spanje emigreerden, zijn de Berbertalen ook in ons land ingeburgerd. Het was de Marokkaanse overheid die de Nederlandse oplegde om vooral arbeidskrachten in het noordelijke Rifgebergte te werven. Daarnaast ronselden particuliere bedrijven werknemers en kwam er een emigratiestroom op gang buiten die twee kanalen om.
Immigratie (roze lijn) en emigratie (blauw) van Marokkanen in Nederland tussen 1962 en 2007.
Velen verlieten Marokko vanwege de uitzichtloze situatie in de Rif en daar in nog geen wezenlijke verbetering in opgetreden, De afgelopen maanden is de regio in opstand gekomen en dat wordt door de regering in Rabat met lede ogen aangezien. Zij herinnert zich wat er gebeurde in Tunesië in 2011 en beantwoordt de roep om erkenning en gelijkwaardigheid met repressie.
Zaanstad
In wat nu de gemeente Zaanstad is was het een producent van spijsolie, Croklaan in Wormerveer, die de eerste Marokkaanse gastarbeiders naar de Zaanstreek haalde: 30 man in totaal. Op 14 juni 2019 zal dat een halve eeuw geleden zijn.
Volgens cijfers uit 2015 is inmiddels ongeveer veertien procent van de inwoners van Zaanstad buiten Nederland geboren. De meest voorkomende andere nationaliteit is de Turkse. Burgers met een Turkse achtergrond vormen samen meer dan 27 procent van alle niet-Nederlanders in de gemeente. In Zaanstad wonen meer dan 40 verschillende nationaliteiten. Naast de ruim 5700 met Turkse wortels, ook ruim 2500 met een link met Suriname en bijna 1400 met roots in Marokko. Daarnaast hebben zo’n 1300 mensen uit het voormalige Nederlands-Indië of het latere Indonesië zich gevestigd in Zaanstad.
Hieronder enkele kaarten die de Zaanse nieuwssite De Orkaan maakte over de bevolkingssamenstelling van Zaanstad in 2016 en de spreiding van immigrantengroepen over de stad.
