Brits onderzoek heeft aangetoond dat de luchtkwaliteit op sommige openbaar toegankelijke plekken op cruiseschepen schadelijker is dan die in sommige steden die er berucht om zijn. De hoeveelheid ultrafijn fijnstof (PM 2,5) is alarmerend hoog en komt van de brandstof die de schepen gebruiken. Dat is ook voor Zaanstad en haar inwoners in met name de Achtersluispolder van belang, nu de kans bestaat dat daar een terminal voor cruiseschepen komt.
Volgens een verhaal in dagblad The Guardian heeft een undercover onderzoeksteam van het televisieprogramma Dispatches van Channel 4 de luchtkwaliteit met speciale apparatuur gemeten aan boord van de Oceana van rederij P&O Cruises. Hun bevindingen zijn gisteravond uitgezonden. De Oceana is meer da 250 meter lang, telt twaalf verdiepingen en 875 bemanningsleden en kan ruim 2000 passagiers herbergen.
Als in New Delhi of Shanghai
De metingen gaven aan dat er benedenwinds pal naast de schoorsteenpijpen 84.000 deeltjes ultrafijn fijnstof in een kubieke centimeter lucht zaten – en dat is volgens The Guardian ruim het dubbele van de gemeten verontreiniging op het Londense verkeersknooppunt Piccadilly Circus: ‘slechts’ 38.400 deeltjes. De vervuiling op het cruiseschip komt overeen met die in steden als New Delhi of Shanghai, volgens de aangehaalde deskundige Matthew Loxham van de universiteit van Southampton.
Met name mensen met astmatische klachten kunnen in die omstandigheden extra gezondheidsproblemen krijgen, maar ook gezonde mensen kunnen last krijgen van loopneuzen, droge ogen en hoest. Loxham zei de risico’s op gezondheidsschade aan boord van cruiseschepen slecht te kunnen inschatten, maar wees erop dat fijnstof altijd slecht is voor de mens omdat die via de longen in het lichaam terechtkomt.
Overigens is er een handige kaart waarop u dagelijks de resultaten van de luchtmeetstations in Noord-Holland kunt controleren, waaronder die op de Hemkade en het Wagenschotpad in Zaandam. Dagblad Zaanstreek meldde – toevallig vandaag – dat de lucht in Zaanstad in tien jaar niet zo schoon is geweest. De Den Uylbrug blijkt het ongezondste stuk van de gemeente; de schoonste lucht werd halverwege de Dorpsstraat in Assendelft aangetroffen. Maar terug naar de cruiseschepen.
Zware stookolie
Grote schepen gebruiken een brandstof die 3,5 procent zwavel mag bevatten: 3500 maal de toegestane hoeveelheid in brandstoffen voor wegvervoer. In Europese havens en oppervlaktewateren zijn ze verplicht om van de zware stookolie, ook wel aangeduid als bunkerolie om te schakelen om diesel, maar daar zit nog steeds maximaal 0,1 procent zwavel in: tot 100 keer de hoeveelheid in ‘wegdiesel’. Vanaf 2020 mag er niet meer dan 0,5 procent zwavel in zware stookolie zitten. Op de Noordzee is het maximale zwavelgehalte overigens sinds 2015 al 0,1 procent.
Door de vervuiling die de brandstoffen veroorzaken zijn cruiseschepen niet alleen in potentie ongezond voor passagiers en bemanning, maar ook voor mensen die in de buurt van een terminal wonen of werken. Volgens de Duitse deskundige Daniel Rieger van milieuorganisatie NABU stoot een groot schip dagelijks evenveel vervuiling uit als een miljoen auto’s. Dertig schepen vervuilen dus evenveel als alle auto’s in het Verenigd Koninkrijk bij elkaar.
145 cruiseschepen in Amsterdam
In Nederland reden op 1 jauari 2016 volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ruim acht miljoen personenuto’s rond, die dus evenveel vervuiling produceerden als acht cruiseschepen op volle zee. In Amsterdam zal het aantal cruise calls dit jaar naar verwachtig ongeveer gelijk blijven aan 2016, toen een recordaantal van 145 zeecruiseschepen de stad aandeed, maar met de bouw van de nieuwe zeesluis bij IJmuiden, die in 2019 klaar moet zijn, zou het aantal cruiseschepen dat Amsterdam – of een nieuwe terminal in de Achtersluispolder – aandoet in de nabije toekomst nog wel eens flink kunnen groeien.
Rederij P&O reageerde op alle onderzoeksgegevens van Dispatches met de stelling dat de uitstoot van CO₂ in 2014 met 20 procent verminderd is, dat het brandstofverbruik sinds 2005 met 28 procent naar beneden is gegaan, dat de doelstellingen om de uitstoor van roet en fijnstof te beperken voor 80 procent gehaald zijn en dat de Oceana een van de schepen is die nog een luchtzuiveringsinstallatie moet krijgen.
