Op 3 en 4 mei zijn er in Zaanstad meerdere herdenkingen, te beginnen met de bijeenkomst op de Joodse Begraafplaats op vrijdag 3 mei om 14:00 uur. Daar worden onder andere de namen van de 177 joodse slachtoffers van het Nazi-regime uit de Zaanstreek namen opgelezen.
Op 3 mei worden ook de laatste vier struikelstenen onthuld in Zaandam. De ceremonie start om 09:45 uur bij de Hovenierstraat 26 met de onthulling van de struikelstenen voor Heinz Jacoby en Rückla Jacoby-Schiffmann. Om 10:30 uur volgen bij de Czarinastraat 4A de struikelstenen voor Nathan David Peereboom en Saartje Peereboom-van Thijn. In Zaanstad zijn inmiddels al 173 struikelstenen geplaatst. De 177 inwoners die werden vermoord, vrijwel allemaal in Auschwitz of Sobibor, hebben veelal geen graf. Met de struikelstenen worden de namen van alle omgekomen Zaanse joden zichtbaar gemaakt om de herinnering aan hen levend te houden.
In ‘t Reghthuys in Westzaan is op 3 mei om 20:00 uur de indrukwekkende voorstelling De poppenspeler van Warschau te zien. Hoe doe je het goede als je wordt omgeven door het kwaad, is de centrale vraag daarin. De Duitsers vallen Polen binnen en de Tweede Wereldoorlog begint. De veertienjarige Joodse jongen Mika probeert te overleven in het getto van Warschau. Als zijn grootvader op straat wordt doodgeschoten erft hij diens jas en vindt daarin enkele handpoppen. Als poppenspeler vrolijkt hij zijn wanhopige familieleden, buren en zieke kinderen op. Tot een Duitse soldaat hem staande houdt en hij gedwongen wordt een geheim leven te leiden. Tot op een dag het getto wordt ontruimd….
Bijeenkomsten op 4 mei
Op 4 mei zijn er onder meer een stille tochten in Zaandam, Zaandijk, Wormerveer en Assendelft, een programma met een kranslegging in Krommenie en een herdenkingsbijeenkomst in Westzaan. Op diverse plaatsen is er ook Theater na de Dam en zijn er voorstellingen die gerelateerd zijn aan de Tweede Wereldoorlog.
Jongeren van theaterschool Theatermijn uit Zaandam verdiepten zich onder leiding van theatermaker Imme Scheffer in de geschiedenis van Zaandam ten tijde van de oorlog. Zij spraken met Mieke & Mijntje over hoe het was jong te zijn in oorlogstijd. Mieke, net na de oorlog geboren en Mijntje net erin. Twee verschillende belevingen van de oorlog, hoe komt dat overeen en vooral ook de vraag hoe verschilt het? De gesprekken, vol herinneringen en verhalen, vormen samen met ander bronmateriaal de basis van de voorstelling die 4 mei om 21:00 uur en op 5 mei om 14:00 uur te zien is in de Zuidervermaning.
Ook in de Bullekerk in Zaandam wordt weer stilgestaan bij de Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Op zaterdag 4 mei wordt om 20:00 uur twee minuten stilte gehouden, waarna de taptoe geblazen wordt vanaf de toren van de kerk. Het zangtrio The Forces Sweethearts brengt direct na de herdenking een programma dat gaat over de Bevrijding. Het trio zingt de meest swingende en nostalgische hits van onder anderen Vera Lynn, Doris Day, Marilyn Monroe, Judy Garland en natuurlijk The Andrews Sisters.
In de documentaire Bewariërs die vanaf 4 mei om 20:50 uur te zien is in Filmtheater de Fabriek worden drie verhalen verteld over tijdens de Tweede Wereldoorlog in bewaring gegeven bezittingen, hun joodse eigenaren én de bewaarders ervan. Bezittingen die vaak na de oorlog niet meer werden teruggegeven, tegen de achtergrond van een naoorlogs klimaat van antisemitisme en ingewikkelde bureaucratie die rechtsherstel bemoeilijkte. Bewariërs behandelt het gat in het collectieve Nederlandse geheugen dat zelfs na bijna 80 jaar nog steeds niet is gevuld.
Vrijheidsbrunch
Op zondag 5 mei houden cultureel centrum De Bullekerk en het 4 en 5 mei Comité Zaanstad vanaf 12:30 uur een vrijheidsbrunch. Iedereen kan aanschuiven aan tafel waar gepraat zal worden over wat oorlog met mensen doet en de noodzakelijkheid van vrede.
